Vakanüvis, eski medeniyetlerin ‘kafatası düzleştirme’ takıntılarını kaleme aldı

“Kafayı düzleştirme” tuhaflığı

Vakanüvis

İnsanlığın tarihi serüvenindeki kimi olaylar, kroniklerdeki bu seyahatin düşünsel ve inançsal boyutunun sık sık ne kadar sıra dışı olabildiğini gösteriyor.

Birçok eski kavimdeki “bebeklerin başlarını deforme etme” de bu cümleden işlerden. Bu uygulama, dünya tarihinin tahminen de en tuhaf, en saçma âdetlerinden birisiydi.

“Ben seçkinim, soyluyum” takıntısı

Antik bölümlerde sık sık devreye giren ezenler ve ezilenler gerçekliği, beraberinde “soyluluk” sıkıntısını de getiriyordu. Toplumu istedikleri üzere yönetme, hasebiyle da geniş kitlelerin maddi varlıklarına el koyma zorbalığını benimseyen bir avuç topluluk, kendisini başkalarından “farklı” olarak düşünüyordu, toplumun da bu türlü düşünmesini istiyordu.

Kendisine “soylu”, “seçkin” diyen sömürgeci küme, bunun görselliklerine de baş yoruyordu. Mesela, Antik Mısır’da olduğu üzere, “ileri gelenler” ayakkabı giyiyor, “sıradan” halk ve kölelerin ise çıplak ayakla gezmesini dayatıyordu.

Eski Yunan’da da “soylular” saç uzatıyorsa, köleler dazlak olmak zorunda bırakılıyordu. Avustralya’dan Güney Amerika’ya kadar çok sayıdaki kavimde görülen, “soyluların kafatası farklı olur” hastalıklı kanısı de bu “sıradan olmamak” kibirli takıntısıyla alakalıydı.

Bebek doğar doğmaz başı tahtalarla çevrilirdi

Bu toplumlarda yönetici kesim; “soylu oldukları” ya da “soylu olmasını istedikleri” için yahut “tanrılara benzemek” maksadıyla bebekler doğar doğmaz kafataslarını deforme edecek düzenekler yapıyorlardı.

Böylece birkaç nesil sonra “kafatası farklı” insanların sayısı artıyor, bu toplumsal kitle nesilden jenerasyona devam ediyordu.

“Kafa düzleştirme” yahut “kafa bağlama” ismi verilen bu uygulama, çocuğun kafatasının olağan büyümesini kuvvet uygulayarak bozma formunda yapılıyordu. Değişik formlardaki tahtalar, bezler yardımıyla bebeğin başına uygulanıyordu.

Bebek kafatasının birinci aylarda esnek, yumuşakça olması nedeniyle de uygulama doğumun çabucak akabinde başlatılıyordu. Birtakım antik topluluklardaki putperest inançlar da kafataslarını deforme etmenin kıymetli motivasyonlarından birisiydi.

İşin berbatı, bu uygulamanın genelde toplumu yöneten kısımlarda yaygın olması, münasebetiyle da büyüyen çocuğun yönetimci kesimde yer alması nedeniyle bu batıl itikadın gerçek olduğu inanışı yaygınlaşıyordu

. Avustralya yerlilerinden olan Malakulanlarda bugün bile, “uzun bir başına sahip olan birisinin, başkalarına nazaran daha zeki, daha yüksek statüye sahip, daha asil, ruhlar dünyasına daha yakın ve daha güzel olduğu” düşünülmektedir. Bu ortada Mayalar ortasında, kendisini farklı göstermek için dişlerine pahalı taş nakşettirme uygulaması da vardı.

Orta Asya kavimlerinde başladı

Bebek kafataslarını “sivriltme” ya da “yassılaştırma” âdetinin birinci olarak ve en sık Orta Asya kavimlerinde görüldüğü, sonrasında ise dünyanın değişik yerlerine dağıldığı iddia ediliyor.

Kasıtlı biçimlendirmenin en bilinen örneklerinden birisi, Hun Hükümdarı Alchon ismine basılan sikkedeki portresiydi.

Bu para üzerindeki kral portesinde kasıtlı deformasyon net bir biçimde görülmekteydi. Semerkant’taki kimi hafriyatlarda da benzeri duvar fotoğrafları ve freksler bulunmuştu. Eski Yunan’ın ünlü tıpçısı Hipokrat, o periyot için birçok milletin “soyluları” ortasında, bebeklerin kafatasının biçimini bozma alışkanlığının olduğunu yazmıştı.

Tarihçiler ve antropologların tespitlerine nazaran kasıtlı deformasyonu benimseyen toplumlardan kimileri şunlardı:

Hunlar, Alanlar, Gepidler, Ostrogotlar, Kuşanlar, Heruliler, Rugiiler, Burgonyalılar, Lombardlar, Thüringenler, Germenler, Ruslar, Fransızlar, Mayalar, Aztekler, Kızılderililer, Bahama halkları, Karayip halkları, Tahitililer, Samoalar, Hawaiililer, Paumotulular.”

“Neandertal” dedikleri aslında el yapımı!

Antik çağ kökenli bu olağanüstü tuhaf uygulamanın, çağdaş zamanlardaki farklı bir tartışmaya yol açtığı da görülmüştü.

Yaradılışı kabul etmeyen, bunun yerine “insanın maymundan geldiğini” sav eden çevrelerin, bu görüşlerine “bilimsel” bir kılıf bulmak için geliştirdikleri “evrim teorisi”, bilindiği üzere insan çeşidini değişik varyasyonlarla sıralamakta.

Buna nazaran “modern insan”, yani bugünkü biz, “homo sapiens”dik. “Evrimcilere” nazaran, bu tipten bir evvelki çeşit ise “neandertal”dı. “Neandertal insanı”nın bilhassa kafatası, bilinen tarihteki ve bugünkü insanın kafatasına benzemiyordu. Bu “ara tür”ün kafatası yassıydı. Bu durumu, “evrim”in gerçekliğine kanıt olarak gösteren kesitlere karşı “kasıtlı deformasyon” konusunu inceleyen bilim etrafları ise durumun aslında bu türlü olmadığı görüşünü lisana getirmişlerdi.

“Anaakım evrimciler”in bu yaklaşımlarına itiraz eden az sayıdaki bilim insanı, “neandetal”lardaki kafatası yassılığının, doğal bir sürecin yapıtı değil, “neolotik çağ”da, yaygın ismiyle “Cilalı Taş Devri”nde de (M.Ö. yaklaşık 40000’ler) görülen kasıtlı deformasyon nedeniyle olduğunu savunmuşlardı.

Güneybatı Asya’daki kimi hafriyatlarda elde edilen bulgular da kasıtlı deformasyon görüşü yanlılarını takviyeler nitelikteydi. Lakin basitçe kestirim edilebileceği üzere, bu yaklaşım “Ortodoks evrimciler”in ağır itirazlarıyla karşılanmıştı.

Bu ortada, değişik topluluklardaki bebek kafatasını değiştirme uygulamasının tek tük de olsa 1950’lere kadar devam ettiği de kayıtlara geçmişti.

– Dr. Samuel Romero-Vargas , “Maya Yapay Kafatası Deformasyon Uygulamalarına Bir Bakış”, ABD Nörolojik Cerrahlar Derneği Nöroşirürji Mecmuası, Cilt 29, Sayı 6, Eylül 2010

– Colin Barras, “İlk Beşerler Neden Çocuklarının Kafataslarını Tekrar Şekillendirdi”, BBC, 13 Ekim 2014

https://www.ensonhaber.com/gundem/vakanuvis-eski-medeniyetlerin-kafatasi-duzlestirme-takintilarini-kaleme-aldi