Tren Yollarına Neden Hep Aynı Tip Taşlar Dökülüyor?

Çakıl taşlarına benzeyen lakin daha büyük, köşeli, keskin kenarlı ve kübik formda kırılmış “balast”lar gerek biçimi gerek boyutunun sağladığı avantajlar nedeniyle mühendisler tarafından demir yollarında bilhassa tercih ediliyor.

Bazalt, granit, siyenit, porfir ya da sert kalkerden yapılan bu taşların o kadar da kıymetli bir vazifesi yokmuş üzere görünse de aslında tren seyahatlerinin daha inançlı olmasını sağlayan vazifeleri bulunuyor.

Gördüğünüz bu makineyle muhakkak aralıklarla yeni taşlar dökülüp sıkıştırma süreci yapılır.

Balastlar; rayların toprakla direkt temasını önleyerek çamur, don üzere sebeplerle oluşabilecek çürümenin önüne geçer. Tren yükünün yumuşak toprağa geçmesini önlerler, böylelikle toprak çökmez ve raylarda eğimler oluşmaz. Taşların sıklığı süratli tren sınırlarında daha fazla olur.

Rayların altında çeşitli katmanlar bulunur ve balastlar bu katmanları dayanaklar.

Hattın bütünlüğü aslında tabandan başlar. Aşağıya hakikat eğim yapması sayesinde raylarda su toplanma mümkünlüğü azalır, suyun drenajı kolaylaşır. Aksi takdirde raylar paslanırdı, toprak gevşerdi ve tahtalar çürürdü. Bazen alt balast katmanına ve balastın altına elastik bir mat da yerleştirilir.

Bu taşlar sayesinde raylarda bitki de yetişmez.

Aksi takdirde bitkilerin kökleri büyüdükçe rayları yerinden yavaşça oynatır, bu da trenin raydan çıkmasına bile sebep olabilir. Ayrıyeten raylarda titreşim olduğu için de bu alanda bitki yetişmesi zordur. İşi garantiye almak ismine vakit zaman bu nedenle ilaçlama da yapılır.

Eğer demir yolu sulak yerlerden geçiyorsa kenarlara okaliptus üzere çok su çeken bitkiler dikilir, böylelikle su nedeniyle rayların bozulması önlenir. Hatta geçtiğimiz yıllarda suyun yarattığı tahribat nedeniyle ülkemizde bir tren kazası yaşanmıştı. Bu “ihmal” nedeniyle ne yazık ki çok sayıda kişi hayatını kaybetmişti.

Sivri ve köşeli taşlar rayların, ilişkilerin dar ve düz kalmasını da sağlar.

Eğer kumsallardaki taşlar üzere pürüzsüz ve kaygan olsalardı, trenlerin neden olduğu titreşimler nedeniyle birbirlerinin üzerinden kayıp masraflardı. Pürüzlü kenarlarıyla birbirine tutanan taşlar oldukları yerde kalabilirler. Bu sayede -tabii ki iri çivilerin, metal klipslerin ve tahtaların da yardımıyla- rayların bozulmadan kalması sağlanır.

Kaynaklar: Science ABC, Wikipedia, Dergipark, insapedia

https://www.webtekno.com/tren-yolu-taslar-neden-ayni-h127715.html