Tıp Alanında Yaşanan Önemli Gelişmeler

İnsan ömrünün son 200 yılda şok edici bir süratle daima artması, pek çok gelişimin yanında en çok da tıp alanında yaşanan gelişmelerle gerçekleşti. Günümüzde de sürat kesmeden devam eden araştırmalar, bilhassa kanser, alzheimer üzere hastalıklara ve genetik çalışmalarla daha sağlıklı bireyler haline gelebilmemize odaklanıyor.

Bu doğrultuda geçtiğimiz bir ay boyunca pek çok kıymetli bulgu elde edildi. Hastalıklara deva olacak pek çok sonuca ulaşıldı. En kıymetlilerden kimilerini derledik.

Geçtiğimiz bir ayda tıp alanında yaşanan kıymetli gelişmeler

Erken kanser teşhisinde yeni yol: Çekirgeler!

Kanser araştırmaları tıpta günümüzde üzerinde en çok durulan bahislerin başında geliyor. Erken teşhiste yenilikçi tedavi yöntemlerine kadar, bu alanda sayısız çalışma gerçekleştiriliyor. Yeni bir araştırma ise kanserde erken teşhiste yeni yol göstericimizin çekirgeler olabileceğine işaret ediyor.

ABD Michigan Eyalet Üniversitesi’nde yürütülen yeni bir araştırma, locust ismi verilen göçmen çekirgelerin kanserli hücreler ile sağlıklı hücreleri koklayarak birbirinden ayırt edebildiğini ortaya koydu. Bu çalışma ile elde edilen bilgilerin gelecekte hastalıkları tespit edebilen aygıtların geliştirilmesinde kullanılması hedefleniyor. Bunun için ise bir nevi ‘tersine mühendislik’ uygulanarak çekirgelerin bu ayrımı gerçekleştirişinin ‘taklit edilmesi’ planlanıyor.

Çekirgeler bir hastalığı ‘koklayarak’ tespit edebilen tek canlılar değil. Misal bir durumu COVID periyodunda köpeklerde de görmüştük. Araştırmacılar bu sebeple farklı canlıların bu hususta bize kıymetli bilgiler sağlayabileceğini söz ediyor.

Genç farelere yaşlı fare kanı enjekte edildi: ‘Gençlik iksiri’ kanda gizli olabilir

Fareler üzerinde gerçekleştirilen yeni bir araştırma, geçmişte bu alanda yürütülen çalışmaları destekleyen değerli sonuçlar verdi. Genç farelere yaşlı fare kanı enjekte edilen araştırmada fareler dayanıklılık testlerine tabi tutuldu ve bunun yanında kas hareketleri gözlemlendi.

Elde edilen datalar, yaşlı fare kanı verilen genç farelerin denetim kümesi olarak atanan ve yaşlı kanı verilmeyen farelere nazaran daha yavaş koştuğunu, daha çabuk yorulduğunu ortaya koydu. Tıpkı vakitte farelerde böbrek hasarı ve karaciğer yaşlanmasına yönelik belirteçler de gözlemlendi. 

Benzer bir yaşlanma tesiri, insan hücreleri yaşlı bireylerin plazmasına daldırıldığında da meydana geldi. Ayrıyeten çalışmada yaşlı farelere genç fare kanı aşılandığında ise yorgunluk belirtilerinin azaldığı, dayanıklılığın arttığı tespit edildi. 

Geçmiş aylarda da emsal bir çalışma gerçekleştirilmiş ve emsal sonuçlar elde edilmişti. Elde edilen bilgilerin ise yaşlanma aykırısı tıbbi çalışmalarda kullanılabileceği tabir ediliyor…

Su çiçeği ve uçuktan sorumlu virüslerin alzheimer’a neden olduğu argümanı güçlendi

Alzheimer, epey yaygın görülen ve kişinin vakitle yakın vakitte yaşadıklarından aile bireylerine kadar her şeyi unutabilmesine neden olan nörolojik bir hastalık. Lakin yürütülen pek çok araştırmaya karşın hastalığın oluşmasına neyin neden olduğu tam olarak tespit edilemiyor.

Bu noktada uzun vakittir bedellendirilen seçeneklerden biri ise kimi virüslerin varlığı. Buna nazaran su çiçeği ve uçuktan sorumlu virüslerin bir ortada bulunması alzheimer oluşumunu tetikliyor. Varicella zoster virüsü (su çiçeğine neden olan) ve Herpes simpleks virüsü (uçuğa neden olan) ile ilgili yürütülen araştırma, değerli sonuçlar verdi.

Tufts Üniversitesi ve Oxford Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yayınlanan yeni bir araştırmaya nazaran, bu iki virüsün birlikte varoluşu alzheimer ile ilişkilendiriliyor. Ayrıyeten bu iki virüsten Varicella zoster virüsü (VZV) isimli virüsün tedavisinde kullanılan aşının alzheimer riskini azalttığı da tespit edildi.

Durumu tespit etmek için araştırma takımı bir beyin gibisi bir ortam oluşturarak virüsleri ve tesirlerini gözlemledi. Model beyin dokusu tek başına varicella zoster ile enfekte olduğunda, Alzheimer proteinleri tau ve beta amiloidin artış belirtisi yoktu.

Ancak nöronlar aslında uykuda olan bir herpes simpleks virüsü içeriyorsa, varicella-zoster virüsüne maruz kalma, herpes virüsünün yeniden aktifleştirilmesine yol açtı. Bu iki uçlu saldırıyı, Alzheimer hastalığı ile bağlı tau ve beta-amiloid proteinlerinde çarpıcı bir artışın yanı sıra nöronların sinyallerinde bir yavaşlama izledi. Tüm bu belirtiler, bu iki virüsün birbirini etkileyerek Alzheimer’ı tetiklediğini ortaya koydu.

Fazla tuz tüketimi kaynaklı vefatları azaltmak için değerli bir araştırma gerçekleştirildi: 1 gram bile milyonlarca hayat kurtarabilir!

Dünya Sıhhat Örgütü, günlük tuz tüketim ölçüsünün 5 gram olması gerektiğini söylüyor fakat dünyanın neredeyse tamamında sayılar 5 gramın epeyce üstünde. Örneğin ülkemizde ortalamaya bakıldığında sayının 15-18 grama kadar çıktığı görülüyor.

Fazla tuz tüketimine bağlı kalp krizi ve felç üzere pek çok mevtle sonuçlanabilen hastalık sebebiyle her yıl milyonlarca insan hayatını kaybediyor.

Bu hususta Çin’de yetişkin bireylerden elde edilen sıhhat datalarının incelenmesiyle gerçekleştirilen bir araştırma, tuz tüketim ölçüsünü günde 1 gram azaltmanın bile milyonlarca kişinin hayatını kurtarabileceğine işaret etti.

Çin’de günlük tuz tüketim ölçüsü ortalama 11 gram. Ülkemize nazaran düşük olsa da bu da epeyce yüksek bir ölçü. Araştırma takımı ise bu 1 gramlık azalmanın, bugünden 2030’a kadar yaşanacak 9 milyondan fazla hadiseyi önleyebileceğini söz ediyor.

Ekibin vurguladığı nokta ise tuz tüketimini azaltmanın dengeli gerçekleşmesi gerektiği. Birebir vakitte daha fazla ölçüde düşüşün tutarlı olduğu takdirde uzun vadede çok daha fazla ölümlü olayın önünü kesebileceği tabir ediliyor

Yürütülen araştırmada kalp ve damar hastalıkları üzerinde durulmuş olsa da çok tuz tüketimi ve kimi kanser cinsleri ortasında da ilişki olduğuna yönelik araştırmalar bulunuyor. Tıpkı kanserde olduğu üzere, tuz tüketiminin pek çok sıhhat meselesiyle da ilişkisi var. Araştırmayı yürüten takım ise bu araştırmada kalp ve damar hastalıklarına yönelik data sunulmuş olsa da aslında bu azalmanın pek çok sıhhat sorunun daha önüne geçeceğine inanıyor.

Ülkemizdeki tuz tüketimini göz önüne alacak olursak, günlük kullanımımızda paket besinleri ve sofra tuzunu az da olsa azaltmanın pek çok olumlu tesiri olacağını söylemek yanlış olmayacaktır…

Beyne denetimli bir halde elektrik vermenin hafızayı güzelleştirdiği tespit edildi: Yaşlılarda unutma hastalıklarını yavaşlatabilir

Özellikle yaş aldıkça ortaya çıkan Alzheimer ve bunama üzere hafızayı direkt etkileyen hastalıkların tedavisi için pek çok farklı araştırma yürütülüyor. Bilhassa bu hastaların yaşam kalitesini artıracak tesire sahip yollar aranıyor.

Yeni bir araştırma ise beyne düşük ölçüde elektrikle ikaz vermenin beyinde iki farklı hafıza fonksiyonunda uygunlaştırma sağladığını gösteriyor. Araştırmada her gün sırf 20 dakika hafif düzeyde uygulanan elektrik stimülasyonu ile beyinlerde iki farklı hafıza çeşidinde bir aya kadar kalıcı iyileşme gözlendiği vurgulanıyor. Bu formül, ilgili bölgeye yerleştirilen elektrotlarla düşük ölçüde elektrik aktarılması halinde çalışıyor ve pek çok hastalığın tedavisinde kullanılan bir metot olarak karşımıza çıkıyor.

Araştırma boyunca iştirakçilere verilen sözlerin hatırlanması üzerine kurgulanan çalışmada bunun günlük aktiviteleri tam olarak temsil edemeyeceği tabir edilse de elde edilen bilgilerin epeyce kıymetli olduğu söyleniyor. 

D vitamininin depresyon ve anksiyete semptomlarını hafiflettiği kanıtlandı

D vitamini hem fizikî hem zihinsel sıhhatimiz için kâfi ölçüde almamız gereken bir vitamin, tıpkı tüm vitaminler üzere… Bu uzun vakittir bilinen bir bilgi. Lakin bunun yanında yürütülen pek çok araştırma, D vitamininin depresyon ve anksiyete semptomları hafiflettiğini ortaya koyuyor.

Geçmişten bugüne bu hususta yürütülen hayli fazla araştırma var. Yeni bir çalışmada ise araştırma takımı, şimdiye kadar bu mevzuda yürütülmüş 41 araştırmanın bilgileri üzerinde çalışarak kritik bir sonuç elde etti.

Buna nazaran depresyon üzere olaylarda uygulanan D vitamini desteği, şahıslarda semptomları hafifletti. Plasebo uygulanan kümelerde görülenden daha yüksek olan hafifleme tesiri, depresyonda olan şahıslarda D vitamini desteğinin olumlu tesirini öne çıkardı.

Ancak 41 araştırmada toplamda 55 binden fazla şahıstan alınan verilere karşın uzmanlar depresyon üzere rahatsızlıkların tedavisinde tek bir neden ve yol olmaması gerektiğine dikkat çekiyor. Bu cinsten araştırmalar ile dünyada her yıl milyonlarca insanın hayatını olumsuz etkileyen depresyonun tedavisine katkı sağlanması hedefleniyor.

Tarihte birinci sefer laboratuvar ortamında bir fare üzerinde kromozom mühendisliği yapıldı!

Milyonlarca yıllık evrim müddetince bir hayvanın kromozom sayıları hayli yavaş bir formda değişiyor ve gelecek nesillere aktarılarak kalıcı hale geliyor. Fakat artık bu milyonlarca yıllık süreci laboratuvarda hayli kısa müddette yapmak mümkün.

Kök hücreleri ve gen düzenlemeyi kullanarak yürütülen araştırmada temel maksat kromozom mühendisliğini yani kromozomları manipüle edip değiştirerek şekillendirmeyi bir göğüslü üzerinde de test etmekti. Kromozom mühendisliği daha evvel maya üzerinde muvaffakiyetle yapılmıştı fakat daha kompleks canlılar için güçlü bir vazife olarak görülüyordu.

Çin Bilimler Akademisi’nden bilim insanlarının gerçekleştirdiği çalışmada bir fare tipi üzerinde ‘kromozom füzyonu’ gerçekleştirildi. Farelerde ikişer çift kromozom kaynaştırılarak olağanda olduğundan bir çift az sayıda yani 19 çift kromozomlu fareler üretildi.

Kromozom 1 ve 2 ile kromozom 3 ve 4 kaynaştırılarak döllenmemiş yumurtaralara enjekte edildi. Çalışma sonucunda 1 ve 2’yi taşıyan karyotiplerde embriyonik mevt gerçekleşirken 3 ve 4’ün kaynaşarak oluşturduğu kromozom yavrulara aktarılabildi. 

Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar, memelilerde de kromozom seviyesinde mühendislik yapılabileceğinin ispatı olarak gösterilirken tıpkı vakitte tasarlanmış DNA dizileriyle karmaşık çok hücreli ömür oluşturma çalışmaları için de büyük bir adım olarak gösteriliyor…

https://www.webtekno.com/tip-onemli-gelismeler-agustos-h127944.html