Strep A enfeksiyonu nedir, Türkiye hastalığa hazır mı?

İngiltere’nin Brighton kentinde bir çocuk Strep A bakterisinin yarattığı enfeksiyon kuşkusuyla hayatını kaybetti.

Daha evvel ülkede 15 yaş altında 13 çocuk daha bu enfeksiyon nedeniyle ölmüştü. Kuzey İrlanda ve Galler’de de yeniden birebir sebeple birer çocuğun öldüğü bildirildi.

İngiliz sıhhat yetkilileri, enfeksiyonla ilgili ailelerin dikkatli olması gerektiğini söyledi.

Pek çok insan bu enfeksiyonla ağır bir hastalık geçirmezken, hayli bulaşıcı bu bakteriler önemli hastalıklara ve komplikasyonlara neden olabiliyor.

İngiltere’de 2?017-18 yıllarında Strep A enfeksiyonları nedeniyle 10 yaşın altında dört çocuk hayatını kaybetmişti.

Vakalar da geçtiğimiz haftalarda yükseliş gösterdi. Koronavirüs kısıtlamalarının kaldırılmaya başlamasından beri, bu tip enfeksiyonların yayılması da muhtemel.

Türkiye’de ise Strep A enfeksiyonuna ait açıklanan resmi bir bilgi ya da açıklama yok.

Sağlık Bakanlığı, BBC Türkçe’nin hususla ilgili sorularını yanıtlamadı.

İngiltere Sıhhat Güvenlik Ajansı (UKHSA) toplum ortasında dolaşan yüksek ölçüde bakterinin de artışta değerli bir rol oynadığı görüşünde.

Peki, Strep A bakterisi ve neden olduğu hastalıklar ne kadar tehlikeli ve Türkiye için ne kadar tanıdık?

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Anabilim Dalı’nda misyonlu Prof. Dr. Ergin Çiftçi, enfeksiyona dair sorularımızı yanıtladı.

Strep A nedir?

Türkiye’de “beta” olarak bilinen “A Kümesi Beta Hemolitik Streptokok” ismindeki bakterilerin neden olduğu bir hastalık. Strep A olarak da biliniyor. Türkiye’de daima görülen, uzun vakittir bilinen bir enfeksiyon.

Semptomları nedir?

Çeşitli hastalıklara neden olabilir. Lakin tipik olarak boğaz enfeksiyonuna neden olur. Bir çocuğun ateşi, boğaz ağrısı ve yutma zahmeti varsa; tabip muayene ettiğinde bademciklerde büyüme, kızarma ve üzerinde beyaz iltihap birikimi tespit etmişse düşünülen enfeksiyon birçok vakit Strep A olabilir.

Nasıl tespit edilir?

Semptomlar varsa, enfeksiyonun tespiti için iki test yolu var.

Birincisi boğaz kültürü alınması. Kesin sonuç verir ve 24-48 saat ortasında sonucu aşikâr olur.

“Strep A testi” olarak da bilinen süratli antijen testi ile kısa müddette sonuç almak mümkün. Fakat bazen negatif sonuçları yanıltabilir. Süratli antijen testi ile birlikte boğaz kültürü de yapılırsa kesin sonuç elde edilir.

Hangi hastalıklara neden olabilir?

Hastalığın tipik hali boğaz enfeksiyonu. Öbür pek çok klinik tabloya da yol açabilir.

İnvaziv streptokok enfeksiyonları ya da nekrotizan fasiit üzere hastalıklar görülebilir. Birebir vakitte Türkçeye kızıl olarak geçen ya da İngiltere’ded “scarlet fever” diye bilinen hastalığının da etkeni.

Türkiye’de toplumun görüp tanıdığı ve isim verdiği bir hastalık. Bu topraklara yabancı değil.

Hangi yaş kümelerinde daha sık görülüyor?

Çoğunlukla çocuklarda ve de 5-15 yaş ortasında görülür. 3 yaşın altında azdır.

Nasıl bulaşır?

Kalabalık yerlerde, bilhassa de okullarda, kreşlerde, askeri kışlalarda sık görülen bir enfeksiyondur.

Ne kadar ölümcül?

Ölümcüllüğü çok beklenen bir sonuç değil. Çoğunlukla oluşturduğu faranjit denilen tablo, tabiatıyla de düzelebilen bir hastalık. Lakin tedavi edilmediğinde akut romatizmal ateş ya da halk ortasında kalp romatizması da denilen bir hastalığa neden olabilir.

Biz en genel bakteriden bahsediyoruz. Lakin farklı tipleri de var.

Farklı toksinler salgılayan, daha saldırgan ve daha fazla hastalık yapan tiplerinden bahsetmek mümkün.

Mesela invaziv hastalıkların, nekrotizan fasiit üzere, vakit zaman daha büyük klinik tablolar oluşturduğunu biliyoruz. Geçmişte de olmuştu bu. Bu yeni olan bir şey değil yani.

Yeni olan bir şey var mı?

İngiltere’de pek çok çocuk öldü. Bunun beklenmeyen bir şey olduğunu kabul etmek lazım. Burada yeni bir sorun olduğu belirli.

Neden bu türlü yeni bir meseleyle karşı karşıyayız?

Daha saldırgan bir bakteri suşu (alt türü) çıkmış ve toplumda dolaşıyor olabilir. Buna yatkınlığı olan kimi çocuklarda ve tedaviye vaktinde başlanmayan çocuklarda daha klinik bir tabloya neden olabilir. Yeni ortaya çıktığı için de toplumda yeteri kadar bağışıklık yoktur.

Koronavirüs pandemisi sonrasında olması tesadüf mü?

Bu enteresan. Pandemide aldığımız el yıkama, maske ve ara tedbirleri pek çok enfeksiyonları azalttı. Pandemi periyodunda Strep A enfeksiyonlarını da çok besbelli halde azalttı. Bu beklediğimiz bir şeydi.

Pandemiden sonra tekrar Strep A enfeksiyonlarını görmeye başladık. Bir salgın vardır demek gerçek olmaz fakat pandemideki tedbirlerin azaltılmasıyla birlikte pek çok enfeksiyonda artış gördüğümüz üzere bunda da artış görüyoruz.

Ama bu türlü mevtle sonuçlanan bir seviyeye gelmesi enteresan ve beklenmedik bir şey. Fakat ölen çocukların vaktinde tedavi edilip edilmediği araştırılmalı.

Bu yeni tipin tedaviye dirençli bir suş mu, daha virülans özellikte mi olduğu da araştırılmalı? Yani kimi toksinleri daha fazla salgılıyor mu diye bakılması gerekir.

Nasıl tedavi edilir?

Çoğunlukla penisilin kümesi antibiyotikler çok tesirlidir. Bu antibiyotiklere de genelde direnç göstermezler.

Kaygılanmalı mı?

Sonuçta bu huzursuz edici bir haber. Bu türlü bir tıp ortaya çıkmış olabilir.

Oradaki bir etken buralara da gelebilir.

İngiltere üzere bir yerde bunlar oluyorsa, dünyanın öbür yerlerinde bu türlü şeyleri görebiliriz. O yüzden telaş verici bir gelişme diye düşünebiliriz.

Türkiye muhtemel bir Strep-A salgınına hazırlıklı mı?

Hazırlıklı olduğumuzu düşünüyorum. Zira bütün doktorlar bu açıdan eğitimli. “Bu enfeksiyon nedir, nasıl teşhis konulur ve nasıl tedavi edilir?” mevzularında gereğince donanıma sahibiz.

Çok önemli bir virüs enfeksiyonu salgını var. Influenza, adenovirüs ve Covid üzere mesela. Bunlar bağışıklık sistemini yavaşlatıyor. Bir taraftan da hasta yükü var. Bu nedenle bu kadar çok virüs enfeksiyonu ortasına girmiş bir Strep A enfeksiyonu gözden kaçabilir. Bu türlü bir ihtimal var.

Söz konusu virüsler enfeksiyonları bağışıklık sistemini zayıflatır ve bedende savunma düzeneklerini zaafa uğratır. Akabinde alınabilecek bir Strep A daha ağır enfeksiyon yapmaya imkan bulur. Bu türlü ihtimaller de var. Bu nedenle benzeri vefatlar bizde de görülebilir. Bu son derece kaygı verici bir durum.

İngiltere’de olanlar daha global manada bir tehdidin işareti olabilir. Bu nedenle bizde de doktorların dikkatli olmasında yarar var.

Neden İngiltere?

Kesin cevabını vermek sıkıntı.

Ama spekülasyonda bulunabilir. Mesela bu suş orada çıkmış olabilir. Yani odak orası olabilir. Öbür bir odak da şimdi saptanmamış olabilir. Farkındalık değerli. Covid pandemisi sonrasında pediatrik multisistem inflamatuar hastalık (MIS-C) da birinci olarak İngiltere’den çıkmış ve akabinde dünyada görünür olmuştu.

Buna bakarsak Covid salgının orada daha ağır olması bunu biraz daha kolaylaştırdı diye düşünüyorum. Bu türlü birkaç ihtimal var.

İngiltere’deki öbür enfeksiyonların çok ağır olması ve bunun oluşturduğu iş yükü de bu hastalığın tespit edilmemesine neden olmuş olabilir.

Hangi durumlarda antibiyotiklerin kullanılması gerektiği açık. Bunun bir istikrarda yapılması gerekiyor. Antibiyotik muhtaçlığı olan hastadan da ilacın esirgenmemeli.

Antibiyotik direncini önleyelim diye gerekli olan olaylarda kullandırılmamış da olabilir. Bu türlü de bir ihtimal olabilir. Lakin bunları kesin olarak değerlendirmelerin akabinde söylemeli.

Nasıl tedbirler alınır?

Koronavirüs salgını esnasında aldığımız uzaklık ve hijyen tedbirleri bu enfeksiyonun bulaşmasını da maniler.

Ancak bu semptomların görüldüğü çocukların muayene edilmesi çok değerli.

https://www.haberler.com/saglik/strep-a-enfeksiyonu-nedir-turkiye-hastaliga-hazir-15485593-haberi/