Rus romanında gereksiz adam tiplemesinin ölümsüz örneği: Oblomov

Rus edebiyatının kıymetli kalemlerinden olan İvan Aleksandroviç Gonçarov’un tembelliği bahis edinen kitabı Oblomov, yayınladığı birinci günden beri okuyucularda derin tesirler bırakmayı başarmıştır.

Gonçarov’un birinci romanıAlelade bir Öykü tefrika halinde yayınlandı. Daha sonra bunuYamaç ve öteki yapıtları izledi Muharririn hiç kuşkusuz ismiyle özdeşleşen kitabı Oblomov’dur. Onun tabiriyle Oblomovluk; tembelliğin sanat haline getirilmesidir.

Kitap, 1859 yılında okuyucularla buluşur. 19.yy Rus edebiyatının kıymetli mihenk taşlarından olan yapıtı birçok lisana çevrilir ve geniş bir okuyucu kitlesine kısa vakitte ulaşır.

Oblomov’un rüyası

Kitabın bu değerli kısmında Oblomov’un, çocukluğundan, yetişkinliğine kadar süreçten bahsedilir. Kahramanımızın yaşadığı anlamsız hayatının nedenleri yalın bir lisanla anlatılır.

Kitapta, birebir vakitte klasik, kırsal Rusya’ya dair sosyolojik, siyasal, toplumsal ve ekonomik saptamalar ve keskin tenkitler yer almaktadır. Gonçarov, periyodun ünlü muharrirlerinden büyük dayanak görür ve kendisinden övgüyle bahsedilir.

Bu destekçilerin en ünlüleri ise, Fyodor Dostoyevski’dir. Anton Çehov da kendisini kayda bedel bir muharrir olarak görür.

Sayfa: 617

“Dehşet içinde okudum”

Lev Tolstoy, Oblomov’u okuduğunda kitap hakkındaki görüşlerini şu kıymetli tek cümleyle lisana getirir:

“Oblomov’u dehşet içerisinde, tekrar tekrar okuyorum.”

Genç ve tembel bir toprak sahibi

30’lu yaşlarında olan toprak sahibi İlya İlyiç Oblomov, bir mühlet sonra bütün işlerinden elini eteğini çekerek sakin bir hayat sürdürmeye başlar.

Bütün dostlarından, akrabalarında uzaklaşarak bir dairede kendisi üzere tembel uşağı Zahar ile yaşamaya başlar.

Kahramanımız en bilindik özelliği tembel oluşu ve etrafında kimseyi görmek istememesidir. Tek başına bile giyinemeyen Oblomov’a yardımcısı yardım eder hergün.

Dış dünyayla bütün münasebetlerini kesen, kiralık dairesinde daima uyumayı tercih eden, köydeki çiftliğinin çalışanlarına bir mektup yazamayacak kadar üşengeç ve tembel olan Oblomov..

Zorlu günler, buhranlar…

Uşağı Zahar ile yıldızı bir türlü barışamaz. Daima arbede ederler, uşak bazen karşısında efendisi olduğunu unutarak makus ve kaba kelamlar bile sarf eder. Zahar, Oblomov’u küçüklüğünden beri hizmetçiliğini yapan bir emektardır.

Ama buna karşın efendisinin onu beğenmediğini ve nankörlük ettiğini düşünür. Haklı da..

Dünyadan ırak yaşayan kitap kahramanımız, günlük hiçbir şeyi takip etmez, kendisine yollanan mektupları uşağına okutarak yatağından kalkmayı bile kendisine yük olarak görür.

Zamanla maddi zahmet yaşar ve kirasını ödeyemez duruma kadar düşer.

Bu kadar yalnız kalmayı tercih eden Oblomov’un tek dostu ise, Almanya’da yaşayan asilzade dostu Andrey Şoltz’dur. Kendisini en düzgün anlayan ve ona daima dayanak olan dostu.

Şolz, ne vakit Almanya’dan gelse birinci uğrayacağı, ziyaret edeceği kişi İlya İlyiç’tir. Andrey, iş toplantılarından, hoş bayanların olduğu balolardan fırsat buldukça dostunu görmeye gelir.

Çünkü onunla sohbet etmek, tembelliğin tepesini yaşayan bu acınacak haldeki adama karşı konulmaz bir dostluk beslemektedir.

İvan Gonçarov

Dostunu, bu halde daha fazla görmeyi tahammül edemeyen Şolz, kendisini Avrupa seyahatine çıkartmayı teklif eder.

İlk başta bu teklife sıcak bakan İlya İlyiç, “hava soğuk, hastayım, bir Avrupa gezisi kaç para sen biliyor musun” üzere mazeretlerle izbe odasında yaşamaya devam eder.

Almaya’ya geri dönen Andrey, Oblomov’a, Almanya’ya da gelmesini önerir. Kelam verdiği halde biricik dostunun bu teklifini de karşılıksız bırakır maalesef.

Devlet memuru bile olmayan İlya İlyiç, o vaktin Rusya’sında devlet memuru olmak çok kıymetli bir misyondu ve herkese nasip olmayan bir iş alanıydı. Kahramanımızın babasından kalma çiftlikten her ay gelen parayla günlük hayatını sürdürür.

Çok değerli olan daire kirasını ödemesinin yanında uşağı Zahar’ın gereksinimlerini da karşılar. Çiftliğinden gelen para vakitle azalır ve buhranlı günler başlar kendisi için.

Oblomov’da tembellik bir karakter halidir. İşin farklı tarafı bunu daima devam eder ölene kadar.

Yazar, bu kitapta bize tembelliğin bir sanat halinde resmeder. Oblomov üzere yaşamak. Tahminen hepimizde Oblomov kadar olmasa da biraz Oblomovluk vardır.

Sonu hüsranla biten bir aşk

İlya İlyiç Oblomov, dostu Şolz’un ısararına daha fazla dayanamayarak birlikte Rusya’nın kıymetli insanlarının da bulunduğu baloya katılır.

Baloda, Rusya’nın, önde gelen devlet adamları, askerler, kontlar, asilzadeler ve hoş bayanlar vardır. Bu hoş bayanlardan birisi de Olga’dır.

Olga ve İlya İlyiç, ortasında vakitle bir yakınlık kurulur. Rusya’nın soğuk günlerinde buluşurlar küçük dokunuşlarla, tatlı sözlerle birbirlerinin gururlarını okşarlar.

Olga, sevgilisinin bu tembelliğinden her ne kadar yakınsa da ona karşı hislerini saklayamaz. Vakitle gelişen beklenmedik olaylar bu aşkı imkansız hale geitirecektir.

Kitabın bundan sonraki kısımlarını, müellifin kaleminin izini dikkatli bir biçimde takip eden okurların takdirine bırakıyorum.

Oblomov; tembelliğin sanata dönüşmüş hali.

Kitap sayfası için bağlantı:

ergul.tosun@ensonhaber.com

https://www.ensonhaber.com/kitap/rus-romaninda-luzumsuz-adam-tiplemesinin-olumsuz-ornegi-oblomov