Prof. Dr. İlber Ortaylı’dan dikkat çeken İran açıklaması

İran ile ilgili düzenlenen bir konferansta son vakitlerde yaşanan protestolar hakkında da değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. İlber Ortaylı, “Bu son günlerdeki protestolar çok enteresan, 67 gençliği bile Avrupa’da bu kadar sistemli değildi. Yani protestoyu yapanlarda provokasyon yok, tahribat yok. Çok enteresan. Ayrıyeten o memlekette dış kuvvetlerin provokasyonu çalışmaz. O toplumda o şuur yemez” dedi.

İstanbul Altınbaş Üniversitesi bünyesinde, ‘Cumhuriyetimizin 100. Yılı Etkinlikleri’ çerçevesinde düzenlenen “Geçmişten Günümüze İran” söyleşisine Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı konuk oldu. İnkılap Kitabevi’nden çıkan “Bir Ülkenin Anatomik Yapısı” kitabına da ön kelam yazan Prof. Dr. İlber Ortaylı, son periyotta protestolarla gündemde olan İran hakkında, gerek tarihi gerek kültürel bedelleri gerekse günümüzde yaşanan sorunlara dair görüşlerini aktardı. Protestolar hakkında “enteresan” yorumunda bulunan Prof. Dr. Ortaylı, tıpkı vakitte aksiyonlar hakkında “Provokasyon ve tahribat yok, bu yüzden dış kuvvetler boşuna umutlanmasın” sözlerini kullandı.

ORTAYLI’DAN TÜRKİYE’YE ELEŞTİRİ 

Tarih şuurunun bilhassa memleketler arası alakalar konusunda çok kıymetli olduğunu söyleyerek kelamlarına başlayan Prof. Dr. İlber Ortaylı, “Tarihe İranlılar çok meraklılar, biz de yeni yeni tarih şuuru uyanmaya başlıyor. Bu tarih şuuru olmadığı takdirde siyasette yanlış yaparsınız. Bir memleketin tarihine ve kültürüne baktığınız anda, siyasetinde her vakit gerçek adımlar atma ihtimaliniz daha çok artıyor. Yani İran dediğiniz vakit, İtalya dediğinizde, ortada nasıl bir bağ var Türkiye ile bunlar çok kıymetlidir. Ben hiçbir vakit Türkiye’nin planlamasında tarih ve kültürün, kültürel yapının önemli bir öge olarak ele alındığını düşünmüyorum. Bizim memleketler arası ilgiler disiplininde bu türlü bir faktör göremedim” diye konuştu.

“KIYAFET KONUSUNDAN SIYRILMIŞ BİR YÖNETİM STİLİ GEREKİYOR” 

Kılık kıyafet konusundaki kışkırtmaların ve ısrarların hem Türkiye hem de İran’da tehlikeli bir ögeye dönüşebileceği bildirisini da veren Prof. Dr. Ortaylı, “İran çok eski bir medeniyettir. Bu eski medeniyetler, içerisinde kendisini koruma edenlerdendir. Artık bütün önemli sorun, kültürel birliği ve hayat biçimini koruma etmektir. Bu kıyafet sorunu maalesef iki memleketi de tehdit ediyor. Bunun bir tanesi İran, bir tanesi Türkiye. Kıyafet konusundaki kışkırtmalar, kıyafet konusundaki ısrarlar bizim için düzgün olmayacak. Bu son derece önemli bir sıkıntıdır. Her vakit için bayan erkek kıyafet probleminden sıyrılmak zorunda olan bir yönetim şekli gereklidir. Aksi takdirde bu iki memleketi bekleyen tehlikeler, karışmalar her vakit için ortaya çıkabilir” halinde konuştu.

“İRAN VE TÜRKİYE ÜZERE BU TÜRLÜ SIKI MÜTTEFİK DÜNYADA YOK, OLAMAZ DA”

İran ve Türkiye’nin bağlarının tarihten bu yana çok sıkı ve koparılamayacak olduğu yorumunda da bulunan Ortaylı, tıpkı vakitte iki ülkenin müttefikliği için de “dünyada gibisi yok” dedi. Ortaylı, açıklamalarına şöyle devam etti:

“Bugün İran ile Türkiye’nin ortası tekrar tarihteki üzere. Biz İran medeniyeti ile çok şeylerde kaynaşmışız, bunu anlamamak mümkün değil. İran medeniyeti ve Farsça bence öğrenilmeli. Zira lisanımızın yüzde 40’ı o. Bize gelen Arapçayı da Araplardan değil, İranlılardan aldık. İran ve Türkiye üzere bu türlü sıkı müttefik iki ülke yok dünyada, kolay kolay olmaz da. Ancak İran’ın ne olduğunu, oradaki etnik bünyenin ne olduğunu, nasıl çalıştığını, nasıl işlediğini takip etmek zorundasınız. Aksi takdirde yanlış siyasetler güdersiniz. İran edebiyatını, İran tarihçiliğini, İran’daki ilmi Türk ögesi olmadan anlamak mümkün değildir ve devam da etmez. Yani İran’ın hayatında Türkler olağanüstü değerlidir ve ağırdır. O yüzden İran’daki Türkler öbür ülkelerdeki üzere ezilmiş diyemeyiz. Tam aksisi ‘oranın sahibiyiz’ diyerek dolaşırlar. Ortağı değil, ‘sahibiyim’ diyor bu çok kıymetli. Ve buna nazaran bir siyaset çizilecek, o siyaset zannediyorum bugüne kadar pek fire vermedi. Kısa çatışmaların dışında temelde İran’la büyük çatışma kelam konusu değil.”

“NÜFUZUMUZ AZALACAK ETKNİK KÖKNLERİMZE SAHİP ÇIKMALIYIZ”

Önümüzdeki yıllarda Türkiye nüfusunun azalacak olduğunu belirterek, “Bize etnik kökenlerimiz olan Uygurlar, Kazaklar ve Kırgızlar yardımcı olacaklar” deyip kelamlarına devam eden Ortaylı, tıpkı vakitte Uygur Türklerine yaşatılanlar için de “Çok ayıp ve ahlaksızca” dedi. Ortaylı, “Uygurlara dikkat etmemiz gerekiyor. Uygurlara dikkat etmediğiniz takdirde hiçbir biçimde dürüst bir siyaset takip etmiş olmazsınız. Öbür kıymetlisi sebep ise Türkiye’nin nüfusu azalacak. Şimdiden doğumlar azaldı, bu asrın ortasında buna karşın genç nüfus çoğunluğu olan bir ülke olacak, bunu devam ettirmek için bir bahtımız var. Tıpkı ABD ve İsrail üzere dışarıdaki etnik gruplarımız bize yardımcı olacaklar, buraya göç edecekler. Uygurların buraya gelip ziraat ve hayvancılık, Kazakların ve Kırgızların gelip atçılık yapması gerekiyor. Bunlarsız yapamazsınız. Buradan kaçan insanları iade edemezsiniz. Taliban’a Türkmen iade ediyor, Çinlilere Uygur iadesi yapılıyor. Çok ayıp ve ahlaksızlık bu” diye konuştu.

İRAN’DAKİ PROTESTOLAR İÇİN YORUMU “ENTERESAN” OLDU

Son olarak da İran’da yaşanan protestolar hakkında yorumunu lisana getiren Ortaylı, “Bu son günlerdeki protestolar çok enteresan. Yani protestoyu yapanlarda provokasyon yok, tahribat yok. Çok farklı. 67 gençliği bile Avrupa’da bu kadar tertipli değildi. Hayranlıkla, ‘Vay be Fransa ayaklanıyor’ deniliyordu. Sonra Fransa’nın hangisinin ayaklandığını gördük. Natürel o ortada çocuklar ayaklanırken bütün pis burjuvalar da İsviçre’ye kaçtılar otomobillerini doldurup. Artık bir şeyin üzerinde durun, Türkiye’de ıslahatları yapan revolüsyonu yapanlar ordudur. İran ordusu ile bizimkisi mukayese kabul etmiyor. Bizim askerlerimiz her vakit güzel yetişen, dünyayı tanıyan, kolay organize olan beşerler. Burada orduların ananesi vardır. Ve o bütün İran tarihi boyunca orduda daima Türkçe konuşulmuştur. O memlekette dış kuvvetlerin provokasyonu çalışmaz. O toplumda o şuur yemez. Onun için dış kuvvetlerden umutlananlar varsa da geçmez o” diyerek kelamlarını sonlandırdı.

Söyleşi sonrası, Altınbaş Üniversitesi Mütevelli Heyeti Lideri Ali Altınbaş tarafından Prof. Dr. İlber Ortaylı’ya plaket takdim edildi.

iran, İlber Ortaylı, ŞİMDİKİ Haberleri

https://www.haber7.com/guncel/haber/3278670-prof-dr-ilber-ortaylidan-dikkat-ceken-iran-aciklamasi