Mustafa Kemal Atatürk’ün ebediyete intikalinin 84. yılı (10 Kasım 1938)

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 84 yıl evvel 10 Kasım 1938’de Dolmabahçe Sarayı’nda saat dokuzu beş geçe hayata gözlerini yumdu.

57 yaşında hayata gözlerini yuman Atatürk’ün naaşı, Dolmabahçe Sarayı salonunda özel bir katafalka yerleştirildi. Türk bayrağına sarılı ve başında silah arkadaşlarının nöbet tuttuğu tabut, üç gün müddetle milletin ziyaretine bırakıldı.

20 Kasım’da Ankara’ya nakledilen Atatürk’ün naaşı, 21 Kasım’da merasimle Etnografya Müzesi’ndeki süreksiz kabrine konuldu.

Naaş, 10 Kasım 1953’de düzenlenen devlet merasimiyle Etnografya Müzesi’ndeki kabirden alınarak Anıtkabir’e nakledildi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, gözü pek ve unutulmaz lideri Mustafa Kemal Atatürk, sırf Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’nı muvaffakiyetle yöneten kumandan olarak değil, tıpkı vakitte gerçekleştirdiği ihtilallerle de dahi bir devlet adamı olarak tarihe geçti. Atatürk, 57 yıl süren hayatının büyük kısmında, milletinin ve vatanının bağımsızlığı, memnunluğu için yılmadan çalıştı ve girdiği her çabadan zaferle çıktı.

1881 yılında dünyaya gelen Mustafa Kemal, Harp Akademisi’ni 1905’te kurmay yüzbaşı olarak bitirdi.

Atatürk, 1905’te Şam’da 5’inci Ordu’da, 1907’de Makedonya’daki 3’üncü Ordu’da görevlendirildi. Manastır ve Selanik’te görevliyken 1909’da İstanbul’daki 31 Mart Olayı’nı bastıran Hareket Ordusu’nda misyon yaptı.

Arnavutluk isyanını bastırma harekatına katılan Atatürk, İtalya’nın 1911’de Trablusgarp’a asker çıkarması üzerine Tobruk’a gönderildi. Tobruk ve Derne’de Türk kuvvetlerini muvaffakiyetle yönettikten sonra binbaşı rütbesiyle 1912-1913 yıllarında Balkan Savaşı’na katılan Atatürk, Edirne’yi Bulgaristan’dan geri alan kolorduda misyon yaptı.

ÇANAKKALE’DE ÜSTÜN BAŞARI

Sofya’da 1913-1915 yıllarında ataşe olarak bulunan Atatürk, Birinci Dünya Savaşı’nda, 1915’te 19’uncu Tümen Kumandanı olarak Çanakkale Savaşı’na katıldı. Mustafa Kemal Atatürk, Gelibolu’da düşman taarruzlarını muvaffakiyetle durdurdu, “Anafartalar kahramanı” olarak ün kazandı.

Doğu Cephesi’ne 1916’da Kolordu Kumandanı olarak atanan Atatürk, generalliğe terfi etti. Rus hücumlarını durduran, Bingöl ve Muş’u düşmandan geri alan Mustafa Kemal Atatürk, 1917’de Filistin ve Suriye’de vazifeli 7’nci Ordu Komutanlığı’na atandı. Atatürk, birebir yıl Veliaht Vahdettin ile Almanya’ya gitti.

Alman Genel Karargahı ve Alman savaş cephelerinde incelemeler yaptı. 1918’de tekrar görevlendirildiği Suriye cephesinde 7’nci Ordu Komutanıyken, Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra İstanbul’a döndü. Ülkeyi düşman işgalinden kurtarmak hedefini bâtın tutarak, Ordu Müfettişliği vazifesi ile İstanbul’dan ayrıldı.

TAM BAĞIMSIZLIĞA GİDEN BİRİNCİ ADIM

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), onun gayretleriyle 23 Nisan 1920’de Ankara’da tarihi misyonuna başladı. Mustafa Kemal, Meclis ve Hükümet Lideri seçildi. Osmanlı Hükümeti ile İtilaf Devletleri ortasında imzalanan Sevr Antlaşması’nı Türk milletinin kabul etmediğini dünyaya duyurdu.

YUNAN ORDUSU BOZGUNA UĞRATILDI

İtilaf Devletleri’nin yardımıyla İzmir’i işgal eden Yunan kuvvetlerinin ilerlemesi 1921’de, Birinci ve İkinci İnönü savaşlarıyla durduruldu. 23 Ağustos 1921’de yine saldıran Yunan ordusu bozguna uğratılarak, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa’nın yönettiği Türk ordusu, Sakarya Meydan Savaşı’nı zaferle sonuçlandırdı. 22 gün süren bu savaşta Yunan ordusu ağır kayıplara uğratıldı. Bu zafer nedeniyle Mustafa Kemal Atatürk’e, TBMM tarafından “Mareşal” rütbesi ve “Gazi” unvanı verildi.

Türk ordusu, vatanı düşman işgalinden kurtarmak için 26 Ağustos 1922’de karşı akına başladı. Mustafa Kemal Paşa’nın yönettiği 30 Ağustos 1922’deki Başkomutan Meydan Savaşı’nda Türk ordusu, Yunan ordusunun büyük kısmını yok etti. Bozguna uğrayarak kaçan düşman kuvvetlerini izleyen Türk ordusu, 9 Eylül 1922’de İzmir’e girdi. 11 Ekim 1922’de Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı ve İtilaf Devletleri işgal ettikleri Türk topraklarından çekildi.

CUMHURİYETİN KURUCUSU

Kurtuluş Savaşı’nın akabinde TBMM tarafından 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilirken, Mustafa Kemal Atatürk de Cumhurbaşkanı seçildi. 1938’deki vefatına dek art geriye 4 sefer cumhurbaşkanı seçilen Atatürk, bu misyonu en uzun müddet yürüten cumhurbaşkanı oldu.

Mustafa Kemal’e, 24 Kasım 1934’de 2587 sayılı kanunla “Atatürk” soyadı verildi ve bu soyadının öbürleri tarafından kullanılması yasaklandı.

İşte az bilinen fotoğraflarıyla Atatürk…