Laboratuvarda üretilen kan ilk kez insanlara nakledildi

Laboratuvarda yetiştirilen kırmızı kan hücreleri, orak hücre hastalığı ve talasemi hastaları için tedavilerde ihtilal yaratmaya yardımcı olabilecek dünyanın birinci klinik denemesinde gönüllülere nakledildi. Üretilen kan hücreleri, donörlerden alınan kök hücrelerden büyütüldü. 

Bristol Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ashley Toye, “Bu güçlü ve heyecan verici deneme, kök hücrelerden kan üretmek için büyük bir dönüm noktasını oluşturuyor. Kök hücrelerden üretilem birinci kan naklini gerçekleştirdi. Klinik denemenin sonunda hücrelerin ne kadar âlâ performans gösterdiğini görmekten heyecan duyuyoruz” açıklamasını yaptı.

BAZI KAN KÜMELERİ SON DERECE NADİR

Toye, ayrıyeten toplumda ‘sadece 10 şahısta görülen’ kan kümelerinin var olduğunu anlattı ve örneğin  ‘Bombay’ ismi verilen kan kümesinden İngiltere’de yalnızca birkaç ünite bulunduğunu söyledi. 

OLUMSUZ TESİR GÖRÜLMEDİ

İngiltere Sıhhat Ensititüleri (NHS) Kan ve Nakil Ünitesi e Bristol Üniversitesi tarafından ortaklaşa yürütülen Restore denemesinin bir modülü olarak şimdiye kadar iki sağlıklı gönüllüye laboratuvarda yetiştirilen kırmızı hücreleri nakledildi. Araştırmacılar şimdiye kadar nakil yapılan gönüllülerde hiçbir olumsuz tesire rastlanmadığını açıkladı. 

Bilim insanları, labroratuvarda yetiştirilen kanı kullanmanın iki potansiyel yakın vadeli avantajı olduğunu söyledi.  Birinci olarak, yaklaşım, orak hücre hastalığı ve talasemi hastaları üzere tertipli nakil  gerektiren az kan kümelerine sahip şahıslar için donör eksikliğini giderebilir. İkincisi ise laboratuvarda yetiştirilen kanın standart donör kanından daha uygun performans göstermesi bekleniyor.

Araştırmacılar, kırmızı kan hücrelerinin yaklaşık 120 günlük bir ömrü olduğunu ve olağan bir kan bağışının  farklı yaşlardaki hücreleri içerdiğini bildirdi. Buna karşılık, laboratuvarda yetiştirilen kan hücrelerinin tümü taze olduğu ve bu yüzden daha uygun performans gösterdiği ve daha uzun müddet dayandığı aktarıldı.

Cambridge Üniversitesi’nden baş araştırmacı Prof. Dr. Cedric Ghevaert, “Laboratuvarımızda yetiştirilen kırmızı kan hücrelerinin kan bağışçılarından gelenlerden daha uzun mühlet dayanacağını umuyoruz. Dünyada bu alanda yaptığımız birinci denememiz başarılı olursa, şu anda sistemli olarak uzun müddetli kan nakline gereksinim duyan hastaların gelecekte daha az kan nakline gereksinim duyacağı ve tedavilerinin iyileştirileceği manasına gelecektir.”

Diğer taraftan, talasemi yahut orak hücre hastalığı üzere kan hastalıkları olan bireyler, sistemli kan nakline  yahut kırmızı hücre değişimine bağımlılık duyuyor. Kimi beşerler her dört ila altı haftada bir 12 üniteye kadar kan nakli yaptırıyor.  

LABORATUVARDA KAN NASIL ÜRETİLİYOR?

Laboratuvarda üretilen kan, donör kanından alınan yetişkin kök hücrelerden üretiliyor.. Kök hücreler, hücrelerin çoğalmasını ve daha olgun hücrelere dönüşmesini teşvik eden 18-21 gün boyunca bir besin çözeltisine yerleştiriliyor. Bir ila iki yemek kaşığı kırmızı kan hücresi üretmek için yaklaşık 24 litre besin çözeltisine gereksinim duyuluyor.

Öte yandan, araştırmaya dahil olmayan İskoç Ulusal Kan Transfüzyon Servisi yöneticisi Prof. Dr.  Marc Turner, bunu laboratuvarda daha geniş klinik kullanım için kan üretme hırsına hakikat “yol boyunca sahiden kıymetli bir adım” olarak nitelendirdi. “Uzun vadede bu makul bir vizyon” dedi, fakat kan bağışçılarının öngörülebilir gelecek için gerekli olmaya devam edeceğini de kelamlarına ekledi.