Girdi maliyeti telaş veriyor

Duygu Erdoğan – Tarımda üretici fiyatları yeni bir rekor seviyeyi gördü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran tarım eserleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) yıllık yüzde 154.97, aylık yüzde 16.18 arttı. Yaz aylarıyla birlikte pek çok eserde şu anda hasat vakti. Lakin üreticiler, sonbaharda başlayacak yeni ekim dönemi öncesinde bu yükselişin kuvvetli bir üretim periyoduna işaret ettiğini belirtiyor. Girdi maliyet kalemlerinde bir yılda ortalama yüzde 300 oranında artışları hatırlatan üreticiler, mevcut eserlerin alım fiyatları konusunda çiftçiyi rahatlatacak düzeyler ve yeni dönemde gereksinim duyulacak girdiler için maliyetler açısında ek tedbirler bekliyor. Edirne Ziraat Odası Lideri Hüseyin Otomobilci, “Çiftçiler eserleri için yüksek fiyat istemiyor, girdi maliyetlerinin düşürülmesini ve çıkarlarında refah hissesi olmasını bekliyor. Besinin bu derece ehemmiyetinin anlaşıldığı bir periyotta, dünyaya yetecek kadar üretmeye gücümüz var” dedi.

‘Önlemleri artık alalım’

Üreticilerin ana girdi kalemleri ortasında gübre, yem, zirai ilaç, akaryakıt var. TÜİK bilgilerine nazaran girdi maliyetlerinde ortalamada yüzde 100’ün üzerinde artış var. Tarım Müellifi Ali Ekber Yıldırım, geçen yıl mayıs ayında yıllık bazda yüzde 20 düzeyinde olan üretici enflasyonunu hatırlatırken, “Bu yıl Tarım ÜFE’de çok yüksek bir düzey gördük. Genelde ‘yaz döneminde eserler bollaşır, fiyat düşer’ algımız vardır. Fakat bu gerçekleşmeyi bu yıl göremeyeceğiz. Elbette eserlerde bir fiyat düşüşü var fakat evvelki yıllara nazaran çok yüksek düzeyde kalıyor. En kıymetli kahır, maliyetlerin süratli artışının üretime yansıması. Şu anda ekseriyetle hasat süreci olduğu için çok anlaşılmayacak ancak sonbaharda yeni ekim periyodunda girdi almak zorlaşabilir. Üretici de şimdiden gelirini sarfiyatını borçlarını hesaplıyor. Hükümetin şeker pancarında olduğu üzere, üretici pancardan vazgeçmesin diye evvelden yaptığı fiyat açıklaması yerinde bir adımdı. Tüm eserlerde bu uygulanmalı. Takviyeler artan maliyetler oranında artırılmalı. Şimdiden alınan tedbir üretim kararını etkileyecektir” değerlendirmesini yaptı. 

Artışlar dikkat çekici

Edirne Ziraat Odası Lideri Hüseyin Otomobilci, geçen yıl 3 ton buğday satıldığında bin litre mazot alındığını hatırlatırken, birebir buğday ile şu anda 800 litre mazot alınabildiğini lisana getirdi. Otomobilci, “Üretimin ehemmiyetini çok derin olarak anladığımız günler yaşıyoruz. Bu ortamda çiftçi yüksek fiyat istemiyor. Maliyetleri düşük ve öngörülür olsun, çıkarında refah hissesi olsun istiyor. Bizim üreticimiz vazgeçmez, ziyan etse de üretir fakat bunun desteklenmesi, harekete geçirilmesi lazım” dedi.

Erzincan Ziraat Odası Lideri Tamer Geyik ise, birtakım girdi kalemlerinden örnekler vererek, şunları söyledi: 

“Mazot 7 lira civarındaydı, 29 lirayı geçti. Tohum fiyat öngörüsü 15 liranın üzerinde, bulmak da sorun olabliyor. Gübre çuvalı 350 liradan 460 liraya çıktı. Artık 630-700 lira ortasında. Biçerdöver bir dönümü 60-70 lira civarında biçiyordu, artık 200 lira. Güzlük ekimlere kadar fiyatlarda daha da artacak kaygımız var. Şimdiden önlem alınmalı.”