Formula 1’de Neden Hiç Kadın Pilot Yok?

Hemen her sporda bayanlar ve erkekler branşları ayrılmıştır. Bayanların ve erkeklerin bir ortada uğraş ettiği sporların sayısı inanılmaz derecede azdır. Bu az sayıda alanlardan biri olan motorsporları, kaideleri sağlayan bireylerin cinsiyetleri fark etmeksizin bir ortada gayret edebildiği alanlardan biridir.

Kağıt üzerinde kadınların Formula 1’de müsabakasının önünde bir mahzur olmamasına ve büyük bir bayan izleyici kümesi bulunmasına karşın, neden Formula 1’de hiç bayan pilot göremiyoruz? Bu durumun sebebi, pek çok kişinin düşündüğü üzere bayanların bu spora uygun olmaması değil.

Önce tarihteki bayan yarışçılara bakalım.

Formula 1 tarihinde yarışlara katılmak için gayret etmiş olan sadece 5 bayan pilot bulunuyor. Bu bayanlardan sadece ikisi yarışa başlama hakkı kazanabilirken, puan almayı başarabilen bayan pilot sayısı ise sadece 1. 

Son 30 yıldır Formula 1’de bir bayan şoför göremiyoruz. Geçmişteki denemelerin başarısız olması, deneme sayısının azlığını ve bu bayan şoförlerin daha küçük ekiplerde yarışmış olduğu gerçeğini göz önüne aldığımızda çok da inandırıcı gelmiyor.

Peki başka motorsporlarında durum ne?

Formula 3 ve Formula 2, tarihi olarak daha çok bayan pilota gridde yer veren şampiyonalar olarak göze çarpıyor. Danica Patrick gibi bayan pilotlar ayrıyeten NASCAR gibi serilerde uğraş etmeleriyle tanınıyor. Farklı NASCAR serilerinde uğraş etmiş çok sayıda bayan pilot var, hatta kimileri hala gridde. Misal bir durum INDYCAR serileri için de geçerli.

Dakar Rallisi’ni kazanan Jutta Kleinschmidt, Venturi Formula E ekibinin başında bulunan ve Formula 1’in kapılarını zorlamış Susie Wolff, Dünya Ralli Şampiyonası’nı 2. sırada tamamlamayı başarmış olan Michèle Mouton üzere isimlere ek olarak, iki tekerlekli serilerde de çok sayıda bayanın çaba ettiğini söylemek mümkün.

Madem bayanlar da yarışabiliyor, neden Formula 1’de yarışmıyorlar?

Neden Formula 1’de Nikita Mazepin üzere isimler yer almayı başarmışken yetenekli pilotlar çabucak giriş yapamıyorsa, bayanlar da tam olarak o yüzden Formula 1’de yarışamıyor. İşin yetenekle ya da fizikî kapasiteyle çok da bir ilgisi yok, parayla ilgisi var. Gelin, bu durumu adım adım açıklayalım.

Formula 1’de müsabakanın yolu, çok para harcamaktan geçer. Bugün 4 yaşında bir çocuğunuz olsa ve onu bir Formula 1 yarışçısı yapmaya karar verseniz, mesleği boyunca Formula 1’e girene kadar birkaç milyon doları gözden çıkarmanız ya da o birkaç milyon doları verecek sponsor bulmanız gerekir. Sophia Flörsch isimli bayan yarışçı da bayanların önündeki birinci ve en büyük mahzurun sponsorluk olduğunu söylüyor.

Kadınlar, sponsor bulamadıkları için küçük ekiplere gidiyor. Küçük ekiplerde oldukları için uygun otomobillere erişemiyorlar. Âlâ otomobillere erişemedikleri için öne çıkacak performanslar elde edemiyorlar. Âlâ performanslar elde edemedikleri için sponsorlar bayan pilotlara yanaşmıyor. Bu yüzden bayan pilotlar sponsor bulamıyor. Bayanlar, sponsor bulamadıkları için… Döngüyü anladığınızı düşünüyorum.

Bir öteki sorun da kız çocuklarını otomobillerden uzak tutmak:

Bu nokta genelde göz arkası ediliyor fakat üzerinde durulması gereken bir nokta. Son yıllara kadar kız çocukları pek go kart serilerine ya da öteki çocuk serilerine yönlendirilmiyordu. Ülkemizde de lunaparklardaki minik go kartlarda bile kız çocuklarına “Onlar erkek çocuklar için” denildiğine şahit olmuşluğum var. Dünyada da algı farklı değildi. O yüzden de kız çocukları bir yarış serisine girecekleri vakit dezavantajlı oluyor. 

Kadınların yarıştığı özel seri: W-Series

Formula 1’e bayanların girmekte zorlanmasının üzerine Formula idaresi, bayanlara yönelik W Series isimli bir şampiyona başlattı. Bütün bayan pilotlara emsal özelliklere sahip birer arabanın verildiği bu seri, sponsor ihtiyacını en aza indirmesi ve bayanların önünü açması için tasarlandı. Bu karar, bayanları ayırdığı ve Formula 1’e geçişlerini zorlaştırdığı gerekçesiyle eleştirildi lakin şampiyona düzenlenmeye devam etti. Birinci iki yılında şampiyonanın kazananı, daha evvel British GT şampiyonu Jamie Chadwick oldu. 

2022 döneminde da kazanan Chadwick olmasına karşın, sponsorlardan gelen dayanağın aksaması sonucu dönem iki yarış erken bitirildi. Bu kararın münasebeti olarak ise 2023 dönemine yatırım yapılacak olması gösterildi. Görünüşe nazaran W Serisi şimdi istenilen noktada değil. Ferdî görüşüm ise W Series ve Formula E için gereğince tanıtım yapılmıyor olması ve bu yayınlara erişimin güç olması. W Series’in YouTube kanalındaki görüntü görüntülenmelerine, artık gidip bir Formula 1 YouTube kanalı açsak sizin benim de erişmemiz mümkün, durum o kadar vahim. 

Kadınların yarıştığı serilere ilgi düşük mü oluyor?

Bu durumun temel nedeni ilginin az olması değil, ürünün ulaşmaması. Birden fazla yarışsever, izleyebileceği bir yarış varsa izler. Formula W Serisi’ne erişmek ise çok sıkıntı ve karmaşık. Kimi bölgeler için direkt yayın hizmeti bile yok. 

Formula 1’in bayanlara bakışı da epey tartışmalı.

Formula One Group CEO’su Stefano Domenicali, bir röportajında önümüzdeki beş yıl içerisinde Formula 1’e bir bayan pilot girmesinin pek de mümkün gözükmediğini söz etmişti. Formula 1’in eski işvereni olan Bernie Ecclestone da vaktinde “Formula 1’de bayan pilotları ciddiye almazlar, hayranlar önemsemez, sponsorlar para yatırmaz” minvalinde açıklamalarda bulunmuştu. 

En yakın vakitten örnek verilebilecek Susie Wolff, Williams kadrosuyla testlere katıldığında ekip arkadaşı Felipe Massa’dan çok az daha yavaştı. Massa’nın 2008’de 1 puan farkla ikinci olduğunu, yıllarca Ferrari’de uğraş ettiğini de hatırlatalım. Wolff’un başarısına karşın Red Bull’dan Helmut Marko üzere isimler, bayanların Formula 1’de müsabakayı kaldıramayacağını düşünüyor. 

Formula 1, bayanları daha çok bünyesine katmaya çalışıyor. Tahminen de önümüzdeki yıllarda bir kadın pilotu Formula 1 araçlarından birinin direksiyonunda görebiliriz. Genç pilot programlarındaki bayan pilotlar bu mevzuda umudun büsbütün kaybolmadığını gösteriyor.

Kaynaklar: Flowracers, Hitc, the Washington Post, Financial Express

https://www.webtekno.com/formula-1-neden-kadin-pilot-yok-h130842.html