Felaket kapıda: Mercan resiflerinin yarısı 13 yıl içinde yok olabilir

ABD’de yapılan yeni bir çalışma, global ısınmanın şu anda olduğu formda devam etmesi halinde  2035 yılına kadar dünyadaki mercan resiflerinin yarısının kalıcı olarak hasar göreceğini ortaya koydu.

5 ANA FAKTÖR VAR

Hawaii Üniversitesi’nden araştırmacılar, deniz yüzeyi sıcaklığındaki değişikliklerin okyanus asitlenmesinin, tropik fırtınaların, arazi kullanımının ve insan nüfusundaki artışın dünyanın mercan resifleri üzerindeki tesirlerini varsayım etti.

FELAKET 13 YIL ÜZERE KISA BİR MÜDDET İÇİNDE GELEBİLİR

Çalışmanın bulguları, en berbat senaryoda, dünyadaki tüm mercan kayalığı ekosistemlerinin yarısının yalnızca 13 yıl içinde ziyan göreceğini gösterdi.

Bununla birlikte evvelki çalışmalar da mercan resiflerinin etraflarındaki değişikliklere karşı ne kadar hassas olduğunu göstermişti. Örneğin denizdeki ısı dalgalarının büyük resif alanlarının ağartılmasına neden olduğu kanıtlanmıştı.

Ancak yeni çalışmada, araştırmacılar bu tesirlerin vakit çizelgesini ortaya çıkardı. Bilim insanlarının elde ettikleri sonuçlar, mevcut şartlar altında tek bir ziyanlı etkene bakıldığında, dünyadaki mercan resiflerinin yarısının 2050 yılına kadar kalıcı olarak hasar göreceğini ortaya koydu. Lakin birden fazla faktör hesaba katıldığında bu tarih 2035’e kadar yaklaştı.  

Buna ek olarak, araştırmacılar 2055 yılına kadar dünyadaki mercan resiflerinin yüzde 99’unun beş faktörden en az birine bağlı olarak uygun olmayan şartlarla karşı karşıya kalacağını buldu. Çalışmaya nazaran, 2100 yılına kadar resiflerin yüzde 93’ü iki yahut daha fazla ziyanlı faktörün tarafından tehdit altında olacak.

Çalışmanın başyazarı Renee Setter, “Küresel ısınmanın mercan resifleri üzerindeki olumsuz tesirleri âlâ bilinmesine karşın, bu araştırma, iklim değişikliğinin neden olduğu gerilim faktörlerinin geniş bir kombinasyonu nedeniyle aslında beklenenden daha berbat olduklarını gösteriyor” dedi.

MERCAN RESİFLERİNİN DÜNYA İÇİN KIYMETİ NEDİR?

Mercan resifleri canlı organizmaların ürettiği yapılardan oluşuyor ve az ölçüde besin içeren deniz ve okyanus sularında bulunuyor. Birçok resifte, baskın organizmalar kalsiyum karbonattan oluşan bir dış iskelete sahip taş mercanları, çok çeşitli hayvanlar ve bitkilerden oluşan sualtı  ömrünü destekleyen kalsiyumlu bir oluşum meydana getiriyor ve bu yüzden deniz ve okyanus ömrü için büyük bir kıymet teşkil ediyorlar. 

Dünyanın en büyük mercan resifi olan Avustralya’daki Büyük Set Resifi, birbirinden farklı 2 bin 900 resif ve 900 adadan oluşuyor ve 344 bin 400 kilometre alanı ile dünyanın en büyük resif sistemi olarak kabul ediliyor. Bununla birlikte, güçlü bir biyoçeşitliğe sahip resif sistemi, Mink balinası, kambur balina ve mavi balina üzere birçok balina ve dugong üzere soyu tehlikedeki birçok deniz memelisi, 6 çeşit deniz kaplumbağası ve 1 milyondan fazla balık, mercan, köpekbalığı, vatoz, denizanası üzere canlı çeşitlerine konut sahipliği yapıyor. 

MERCAN AĞARMASI NASIL OLUŞUYOR?

Mercan ağarması diye tabir edilen durum, mercanların global ısınma karşısında okyanus sularının çok ısınması ile meydana geliyor.  Su çok sıcak olduğunda, mercanlar dokularında yaşayan algleri (zooxanthellae) dışarı atarak resifin büsbütün beyazlamasına neden oluyor. Mercanlar ağardıktan sonra hayatta kalabiliyor, fakat bu onların gerilim altında olduğunu gösteriyor ve toparlanmaları onlarca yıl sürüyor. Suyun ısınması önlenemediğinde ise vefat gerçekleşiyor.