Felaket kapıda: Dünya nüfusunun büyük çoğunluğu 30 yıl içinde kuraklıktan etkinecek (Türkiye’de durum ne?)

Birleşmiş Milletler (BM) bilgilerine nazaran, kuraklık sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın önündeki en büyük mahzurlar ortasında sayılırken kuraklıkların 2050 yılına kadar dünya nüfusunun dörtte üçünden fazlasını etkileyebileceği kestirim ediliyor.

Çölleşme tehdidinin yol açtığı problemler ve buna karşı yürütülen gayrete dikkati çekmek için 1994’ten bu yana her 17 Haziran, BM kararıyla “Dünya Çölleşme ve Kuraklıkla Uğraş Günü” olarak kutlanıyor.

Konuya ait akademik bilgi, bilimsel araştırma ve sivil toplum örgütlerinden edinilen raporlarından derlenen bilgilere nazaran, dünyada global ısınma ve su kaynaklarının yok olmasının da tesiriyle kuraklık artışı yaşandı.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) dataları, kuraklık müddetlerinde de uzama kaydedildiğini ortaya koydu.

WMO’nun 2021 raporuna nazaran, geçen yıl 2,3 milyar kişi kuraklıkla boğuşurken, kuraklık mühletleri 2000’den 2021’e kadar geçen müddet zarfında evvelki 20 yıla nazaran yüzde 29 uzadı.

Sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın önündeki en büyük maniler ortasında sayılan kuraklıkların, 2050’ye kadar dünya nüfusunun dörtte üçünden fazlasını etkileyeceği öngörülüyor.

BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) bilgilerine nazaran, 2040’a gelindiğinde her 4 çocuktan birinin, kuraklıkla uğraş edilen bölgelerde yaşaması bekleniyor.

Dünyadaki her ülkenin kuraklık riski taşıdığını belirten BM Su örgütünün yanı sıra İspanya Ulusal Meteoroloji ve Hidroloji Servisi (AEMET) ise bilhassa İspanya ve Portekiz’de yaşanan kuraklık riskine dikkati çekiyor.

Buna nazaran iki ülkenin orta bölümlerinde sıcaklığın, 40 derece ortalamasını aştığı belirtilirken geçen yıl, 1931’den bu yana ölçülen “en sıcak yıl” rekorunun ülke topraklarının yüzde 97’sinde kuraklık riskini artırdığı söz ediliyor.

DÜNYADA SON YÜZYILDA YAŞANAN KURAKLIKLARIN YÜZDE 44’Ü AFRİKA’DA GERÇEKLEŞTİ

BM Çölleşmeyle Çaba Mukavelesi kapsamında açıklanan “Sayılarla Kuraklık 2022” raporuna nazaran, kuraklık insanların göç etmesine neden olurken kuraklığa bağlı nedenlerle vefatlar de gerçekleşiyor.

1900-2019 yılları ortasında kuraklığa bağlı nedenlerle 11,7 milyon kişi hayatını kaybederken en fazla kuraklık Afrika’da yaşandı.

Afrika kıtası son 100 yılda 300 kuraklık rekoru kırarken dünya genelindeki kuraklıkların yüzde 44’ü Afrika’da yaşandı. Son yirmi yılda yaşanan 134 kuraklığın 70’i de Afrika’da gerçekleşti.

Avrupa son 10 yılda ise 45 kuraklık yaşadı. Avrupa’da yaşanan kuraklığın faturası 27 milyar doları aşarken kıta topraklarının yüzde 15’i, nüfusun ise yüzde 17’si kuraklıktan etkilendi.

ABD’de ise kuraklığın yalnızca tarım eserlerinde ortaya çıkardığı ziyan son 100 yılda yaklaşık 250 milyar doları buldu. Kuraklık nedeniyle en fazla vefat ise Asya’daki kuraklıklarda yaşandı.

Dünya genelinde sellerden sonra en fazla insan hayatını etkileyen doğal afet olan kuraklık, Hindistan’da gayrisafi yurt içi hasılayı yüzde 2 ila 5 azaltırken Avustralya’da ise 2000 yılından bu yana yaşanan kuraklık tarım üretimini yüzde 18 düşürdü.

Kuraklık günümüzde tahıl üretimindeki düşüşün ve finansal kayıpların ana sebeplerinden biri olarak ön plana çıkarken kuraklık riskinin en yüksek olduğu ülkeler ortasında Somali, Zimbabve, Cibuti, Moritanya ve Güney Afrika geliyor.

TÜRKİYE’NİN YÜZDE 22,5’İ YÜKSEK ÇÖLLEŞME RİSKİ TAŞIYOR

Çöl alanlarının genişlemesinden çok çöl olmayan kurak, yarı kurak ve yarı nemli yerlerin bozulması manasına gelen çölleşmeye sebep olan ana etken ise iklim değişikliği ile insan aktiviteleri.

Sel, kıtlık, yoksulluk ve göçe sebep olan çölleşmenin dolaylı tesirleri ise savaşlarda, erozyonda, besin üretiminde ve biyoçeşitliliğin azalmasında görülüyor. Bugün dünyanın yüzde 30’unu tehdit eden çölleşme, bilhassa Afrika ve Asya ülkelerinin en büyük sıkıntıları ortasında yer alıyor.

Bugün dünyada 10 milyondan fazla insanın ekolojik göçmen pozisyonuna düşmesine ve 24 milyar ton toprağın erozyonla taşınmasına sebep olan çölleşme, dünya gündemine 1960’lı yıllarda girdi.

Çölleşme, Türkiye’de risk oluşturan tabiat olayları ortasında yer alıyor. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un açıklamasına nazaran, Türkiye’de toprakların yüzde 22,5’i yüksek çölleşme riski altında bulunuyor.