F1 Araçlarının Tekerleklerinde Neden 1 Bijon Var?

Bu sisteme “Center-Lock” yani kabaca çevirirsek “merkezden kilitli” diyebiliriz. Yarış sırasında lastiklerin değişimi çok uzun süreceğinden, jant ile beraber değişim yapmak zorunda kalıyorlar. Jantın değişimini de en süratli yapmanın sistemi bahsettiğimiz “Center-Lock” prosedürü. Bu sistem sayesinde yarış otomobilleri pit stoplarını çok daha süratli bir halde bitirip yarışlarına devam edebiliyorlar. 

Aslında düşünürsek, hayatımızda birçok süreci hızlandırabilecek bu sistemi kullanmak mantıklı gelebilir. Lastikçilerde daha az vakit harcar, bijon masraflarımız düşerdi mesela. Yolda yaşanan bir aksaklık sonucu lastik değiştirmek gerektiğinde jantı çok daha süratli söküp takabiliriz aslında. Yarış otomobilleri süratli değişim yapabiliyorsa biz neden yapamayalım ki? İşte birazdan neden yapamayacağımızı okuyacaksınız…

Eğer hal değiştirebilen anahtar kadrolarını icat etmediyseniz bunu kullanamazsınız çünkü “Center-Lock” bijonlar sırf özel ekipmanlar yardımıyla kullanılabilir.

Şu anda araçlarımızda kullandığımız standart bijonlar, metrik standartlarında anahtar ölçüleri kullanır. Bu yüzden sırf otomotiv için geliştirilmemiş basit aletlerle de gerekirse sökümü ve kadrosu yapılabilir. Lakin “Center-Lock” bijonların özel bir diş yapısı ve boyutu olduğundan etrafta bulabileceğiniz rastgele bir aletle müdahale edemezsiniz. Bu yüzden bu sistemi günlük araçlarımızda kullanmak pratik olmamasının yanında, acil durumlarda işinizi hayli zorlaştırabilir. 

Aranızda yeşil dev “Hulk” yoksa şayet, bu bijonları sıkmanız bir epey güç olacaktır.

Formula 1 yahut gibisi yarış serilerinde, pit takımı, jantları yerinden sökmek için tabanca gibisi özel araçlar kullanırlar. Bu tabancalar Center-Lock bijonları sökmek için özel olarak tasarlanmış hava basıncıyla çalışan çok güçlü darbeli tabancalardır. Bu tabancaların çalışmasını sağlayan güçlü hava kompresörleri ve tabancanın dişli yapısıyla bu aletler muazzamtorkdeğerlerine ulaşabilir. Bu sayede dört-beş bijonun uygulaması gereken torku bu bijonlar tek başına janta uygulayabilir ve jant problemsiz bir formda göbeğe bağlı kalabilir.

Bir elin nesi var, iki elin sesi var…

Formula 1 araçları her yarıştan evvel, sonra hatta yarış esnasında bile daima olarak hassas kontrollerden geçer ve her şeyin düzgün çalıştığı teyit edilir. Bu hassas denetimlere olağan ki Center-Lock bijonlarımız da dahil. Fakat günlük otomobillerimizde bu türlü bir denetim kelam konusu olmamakla birlikte birden fazla kullanıcı lastiklerini bile patlayana kadar değiştirmiyor. Bu da ortaya çok bariz bir sorun ortaya çıkarıyor.

Eğer olur da jantınızdaki tek bijonunuzda bir arıza yahut sorun olursa jantınızı ve lastiğinizi araca bağlayan tek şeyi kaybedersiniz ve sonuçlarını eminim sizler de düşünmek istemezsiniz. Bu yüzden günlük araçlarda birden fazla bijon bulunması size bir nevi garanti sağlar, beş bijonlu aracınızda bir bijon sorun çıkarsa bile öbür dört bijon vazifesi tamamlamak için hala orada, jantı araçla bir ortada tutuyor olacaktır.

“Peki trafiğe çıkan araçların hiçbirinde mi Center-Lock bijon yok?” derseniz şayet, olağan ki var. Buna hoş bir örnek Porsche 911 GT3 RS olabilir mesela. Kendileri “pist oyuncağı” diye nitelendirebileceğimiz Porsche 911 familyasının tek bir iş için özelleştirilmiş hali, pistlerde en kısa çeşit müddetini elde etmek. İşte bu yüzden fabrikadan yarışa hazır bu araba, hafifletilmiş jantlarıyla birlikte Center-Lock bijonlarla geliyor ve bu birebir Formula 1 araçlarında olduğu üzere süratli değişim yapma imkanı sunuyor.

Bu yazımızda Center-Lock bijonların neden günlük araçlarımızda kullanmadığımızdan bahsettik, o yüzden bir daha yarış izledikten sonra arkadaşlarınız bir buluş yaptığını düşünüp bunu günlük araçlara uygulama fikrine kapılırsa, neden yapamayacağını anlatabilirsiniz.

https://www.webtekno.com/formula-1-arac-tekerlek-bijon-h127956.html