Estetik Bağımlılığına İten Psikolojik Faktörler Nedir?

Fakat kimi bireyler, ne kadar operasyon geçirirse geçirsin gereğince harika olmadığı hissine kapılarak daha fazla operasyon geçirmek isteyebilir. Bu bireylerin en bariz özellikleri ise daima farklı hekimlere başvurmak, olduğu halinin daima daha düzgünü olabileceğini düşünmek ve ameliyattan sonra gelen olumlu taraftaki değişim hissini arzulamak olduğundan kelam edebiliriz. İşte bu üzere durumlarda estetik operasyon bağımlılığından kelam etmek mümkün.

Kişinin estetik ameliyata bağımlı olduğu, daima dış imajını değiştirmek zorundaymış üzere bir ruhsal baskı hissetmesiyle birlikte anlaşılır. Pekala bir insan neden estetik yaptırmaya bağımlı hale gelir? Bunun psikolojik ve sosyolojik nedenlerine gelin birlikte bakalım.

Estetik cerrahiye bağımlı insanları kınamayın zira bağımlılığın bir sebebi de beden dismorfik bozukluğu.

Beden dismorfik bozukluğu, çeşitli ruhsal rahatsızlıkların tanımlandığı Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’nın beşincisi (DSM-5) içerisinde bir davranış bozukluğu olarak kıymetlendirilir. Bu durumdan muzdarip olan şahıslar; kendilerini yetersiz, biçimsiz, zayıf, iğrenç ve çok nahoş olarak algılayabiliyor. Bu durum genel popülasyonda %1 ve %2 oranlarında görülen epey az bir psikiyatrik bir durum olsa da estetik cerrahiye başvuranlarda 15 kat daha fazla görüldüğü, yapılan araştırmalar sonucunda ortaya konmuştur. Kısacası sıkça estetik operasyon talebi olan bireylerde bu davranış bozukluğu görülebiliyor.

Beden dismorfik bozukluğu olan şahıslar, günlük ömürde vücutlarında rastgele bir sorun olmasa bile kendilerini kusurlu gördükleri için duygusal olarak zorlanırlar. Şahısların, yaptırdıkları arkası ardı kesilmeyen estetik ameliyatların nedeni de içinde bulundukları bu psikolojidir. Doğal ki bu durumu yaşayan kimi şahısların, vücutlarında nitekim doğuştan yahut sonradan gelen bir kusur da olabiliyor. 

Bu bireyler, vücutlarındaki bir yere kafayı takıp o yerin, o kadar yakışıksız olduğunu düşünürler ki bu olumsuz niyetleri onları bir şeyler yapmaya sürükler. Bu şahısların daima aynaya bakma, kendi şahsî özelliklerini kıyaslama, deri yolma ve güvenlik arayışı vardır. Hatta bazen şahısların, kendi kendilerini ameliyat etme üzere çılgın teşebbüsleri bile olur. Aslında bu davranışlar, bir nevi obsesif- kompulsif (sürekli tekrarlayan niyet ve buna istinaden gösterilen takıntılı davranış) davranış çeşididir.

Bedeninden mutlu olmayan şahıslar, daima estetik yaptırarak aslında yalnızca vücutlarını düzeltmeye çalışmıyor, birebir vakitte kendileriyle ilgili negatif bir algıyı düzeltmeye çalışıyor olabilir.

Psikologlara nazaran; vücutlarından şad olmayan beşerler, imajlarını cerrahi operasyon ile değiştirerek aslında olumsuz benlik algılarını düzeltmeye çalışıyor olabilir. Yani esasen bu şahıslar, cerrahi operasyon olsalar bile ruhsal meselelerini çözmedikleri için sürekli ameliyat olma istekleri ve bu isteğe yönelik hareketleri devam ediyor olacak diyebiliriz.

Fakat bu bireyler, ne kadar bıçak altına yatarlarsa yatsınlar, süreklilik arz eden estetik talepleri ve gerçekçi olmayan beklentileri son bulmayacağı için hem eskisinden daha berbat bir görüntüleri olabilir hem de bu yolda çok fazla para kaybedebilirler. Barbie’ye benzemek için estetik yaptıran Valeria Lukyanova, Nanette Hammond, Blondie Bennett, Heidi Montag, Dakota Rose üzere isimleri bu kapsamda örnek gösterebiliriz.

Hatta Valeria Lukyanova, 2013 yılında Beyaz Show’a katılmıştı ve show boyunca herkesi kendine “Bu, dünyalı mı sanki?” sorusunu sordurur üzere şaşkın şaşkın baktırmıştı. Nanette Hammond ise Barbie’ye benzemek için 2 milyon 368 bin lira harcamasının yanında en son ameliyatını vajinasından geçirerek bu kadarı da olur mu dedirtti.

Tabii ki örneklerimiz yalnızca bayanlarla hudutlu değil. Barbie’nin sevgilisi Ken’e benzemek için bıçak altına yatan Rodrigo Alves de hayli tanınan bir örnek.

Bağımlılığının öbür bir nedeni ise opioid (morfin üzere kimyasal maddeler).

İlginç gelebilir ancak bazen sıkça estetik yaptıranlarda, opioid üzere kimyasal hususların berbata kullanımına rastlanabilir. Kozmetik emellerle yapılan operasyonlar, genelde kişiyi halsiz bıraktığı ve ağrılı olduğu için hekimler, yaraların güzelleşmesi ve ağrıların durması için çeşitli bağımlılık yapıcı ilaçları bu şahıslara yazabilir. Yaraların uygunlaşması ayları bulduğu için bu ilaçlar, şahısta uzun periyodik bir kullanım yaratabilir. Böylelikle hem vücuduyla sorun yaşayan hem de duygusal açıdan zayıf bireyler, bu uygun hissettiren ilaçları daha fazla kullanabilmek için de estetik ameliyatlara ilgi duyabilir. Gördüğünüz üzere durum hiç de iç açıcı değil.

Sürekli plastik cerrahi operasyonları geçirmek sıhhat açısından büyük bir tehdit.

Çok fazla cerrahi operasyon olmak; bedende çok fazla yara oluşmasına, kanın pıhtılaşmasına, enfeksiyonlara, kasların deforme olmasına neden olabiliyor. Hatta fazla anestezi nedeniyle, ameliyat esnasında kalp bile durabiliyor. Birçok hekim, bu riskleri bildiği için çok sayıda estetik operasyon geçirmiş bireyleri ameliyat etmek istemiyor.

Belki de bu kadar operasyon ve epey acı, günümüz dünyasında yalnızca düzgün görünmenin kıymetli bulunmasından dolayıdır.

Modern bir toplum yapısının içerisinde yaşıyoruz ve çağdaş insanın vücudunun, ülkü vücut algısı etrafında şekillendirildiğini görebiliyoruz. Günümüzde manzara, bir insan için ‘sahip olunan tek sermaye’ manasına gelebiliyor. Vücut, kapitalizm içerisinde bir tüketim metasına dönüşmüş durumda. Bunu nasıl açıklarsın derseniz, vücudu estetize etmeye yönelik, ‘‘0 vücut, ince bel, dolgun göğüs, kaslı vücut’’ üzere telaffuzlar; insanları, vücutlarını bu kalıplara sokabilmek için daha fazla estetik ameliyatlara itebiliyor. Yani aslında bireyler, estetik ameliyat olarak toplumun beğendiği vücut kalıplarının içerisine giriyor ve böylelikle bir prestij, bir hürmet kazanıyor.

Fakat her şeyde olduğu üzere, vücudun de nasıl görünmesi gerektiğine dair her daim değişen bir anlayış var. Bugün beğendiğimizi, yarın beğenmeme üzere bir tehlike içerisindeyiz. Zira zevkler, beğeniler her daim yeni tüketim alışkanlıklarına dönüşebiliyor. Vücuda yönelik beğeni ve zevklerin değişmesi, insanların vücutlarından şad olmamalarına yol açabiliyor.

Aslına baktığınızda bu içinden çıkılması sıkıntı bir döngüye benziyor. Bugün tanınan olanın yarın modası geçmiş olacağı için beşerler, trendi yakalamak için estetik ameliyatları daha fazla tüketip bedenlerini değiştirmeleri gerektiğine yönelik bir baskı ve muhtaçlığı daima hissedecekler. Daha doğrusu vücuda yüklenen toplumsal manalar, o manalara karşılık gelmeyen bir vücuda sahip olan insanlarda bu değişim baskısını mecburi olarak oluşturuyor üzere de düşünebilirsiniz.

Hatta İranlı Sahar Tabar’ı tahminen haberlerde görmüşsünüzdür. O, insanların beğendiği ve sevdiği bir oyuncu olan Angelina Jolie’ye benzemek için çokça kere operasyon geçirdi. Pekala sizce hakikaten istediği sonucu alabilmiş mi? Ayrıyeten kendine çektirdiği acıya değmiş mi, sizin bu mevzudaki kanılarınız nedir?

Editör Notu: Plastik cerrahi yalnızca hoşlaşmak emeli ile uygulanmaz. Bu cerrahinin çeşitleri vardır mesela rekonstrüktif cerrahi, doğuştan ya da sonradan olan tüm biçim ve fonksiyon bozukluklarının düzeltilmesi hedefiyle çalışmalar yapar. Burada ele aldığım, büsbütün kozmetik maksatlarla yapılan estetik ameliyatlar ve bu ameliyatlara yönelik bağımlılık sorunudur. 

Kaynaklar: Verywellmind, The Recovery Village, Addiction Center

https://www.webtekno.com/estetik-ameliyat-bagimliligi-nedenleri-h126679.html