Elvis hükümdardan çok bir kukla mıydı?

PELİN AYKIN- Avustralyalı direktör Baz Luhrmann’ın çektiği, 23 Haziran’da vizyona giren, “rock’n roll müziğinin kralı”, ABD’li müzikçi Elvis Presley hakkındaki “Elvis” sineması, beyaz perdede birinci haftasında büyük ilgi gördü. Fakat sineması pek çok eleştiriyi de beraberinde getirdi. Elvis Presley’yi Austin Butler’ın canlandırdığı sinema, ABD’de 31.1 milyon dolar ile hafta sonu gişesinin tepesine yerleşirken, başrolünde Tom Cruise’un yer aldığı “Top Gun: Maverick” 29.6 milyon dolar ile ikinci sıraya düştü. Sinema, Tom Hanks’in canlandırdığı Presley’nin menajeri Albay Tom Parker’ın bakış açısından anlatılması nedeniyle de efsanevi müzikçinin hayatının farklı noktalarına dikkat çekiyor.

BLUES’A TUTKULUYDU

Film ayrıyeten Mississippi’de fakir bir ailenin çocuğu olarak doğan Elvis Presley’yi yıldız haline getiren menajer Parker’ın tıpkı vakitte “güvenilmez bir ortak” olmasına da parmak basıyor. Öte yandan, Elvis sinemasının, Presley’nin siyahi sanatkarların duyulmamış müziklerini söyleyip dans figürlerini sahneye taşıyarak, ABD’de en fazla ırkçılığın olduğu bir devirde Afrika kökenlilerin müzik kültürünü yaydığını savunması da tenkide neden oldu. Sinemada, siyahilerin fazla olduğu Mississippi’de doğan ve Afrika kökenli bir müzik tipi olan “blues”a tutkulu olan Presley’nin siyahilerin ABD’de eşit haklara sahip olmasına yardım etmede tesirli olduğu sav edildi.

‘IRKÇILARIN SAFINDAYDI’

Şarkıcının eşi Priscilla Presley ile münasebetinden uzaklaşarak, mesleğine ve siyah toplulukla olan bağlantısına odaklanan sinema, Elvis Presley’nin o periyoda kadar siyah müzisyenlere atfedilen müzikleri söyleyerek, beyaz güneylilerin ırk konusundaki tavırlarını tekrar düşünmelerine yardımcı olduğunu savunuyor. Hatta, Presley’nin beyazların sivil haklar hareketini desteklemesi için bir itici güç sağladığı ve isimsiz bir formda pek çok siyahi hareketine dayanak verdiği öne sürülüyor. Fakat, ABD’li rapçi Chuck D üzere Presley’nin müzik sanayisinin ırkçılığında yer aldığını düşünenler, sinemanın akabinde tenkitlerde bulundu.

‘İSTİSMAR’ İDDİASI

Müzikolog Neil Kulkarni, BBC Culture’a verdiği demeçte, “Elvis’in Chuck D’nin bir müziğinde dediği üzere beyaz ticari çıkar için siyah kültürü istismar eden bir başka kişi olduğuna ikna oldum” dedi. Tennessee Eyalet Üniversitesi’nde tarih profesörü olan Michael Bertrand da “Müzik sanayisi son derece ayrımcıydı. Ritim ve blues dinleyen beyaz ve siyah gençlerin olduğunu anladılar ve daha geniş bir kitleye hitap etmek için beyaz bir yüz arıyorlardı ve bu Elvis Presley’di” dedi. Yayıncı ve gazeteci Jonathan Wingate ise eleştirmenlerden farklı olarak Elvis sinemasının efsane müzikçinin sivil haklar hareketindeki rolünü alkışladığını savundu. Wingate, “O vakitler Amerika’nın birçok ayrılmıştı ve Elvis bir halde işleri yoluna koydu. Elvis’in bu siyahi sanatkarların birçoklarına kapı açtığını söyleyebilirim” tabirini kullandı.