Dünya Kediler Günü’ne özel edebiyatçıların kedi ilhamı

Bugün 8 Ağustos Dünya Kediler Günü… Kutlu olsun… Ne kedisi ne de kitapsız şiarıyla yola çıkılarak müelliflerin kedileriyle olan özel bağları her vakit hatırlanacak cinsten..

Kediler, edebiyatın öbür özel canlılarını oluşturuyor. Türkiye toplumunun da kedi sevgisi malum, muharrirlerin da… Birçok müellif kedilerden ilham larak kitap yazdılar, kimi ise kedilerini yazarak okurlarına sundular.

Dostoyevski’nin Cürüm ve Cezası’nın unutulmaz karakteri Raskolnikov’un ağlayarak bir atın boynuna sarıldığı sahne…

Kışkırtıcı filozof Nietzsche’nin meczupluk krizlerinden birinde kırbaçlanmış bir cet tutunarak ağlaması, Ursula K. Le Guin’in Yerdeniz kitaplarındaki haşin ejderhalar, Edgar Allan Poe’nun kuzgunu…

Edebiyatçıların kedi sevgisi

Bir de müelliflerin, şairlerin tahminen bir sığınma alanı olarak gördükleri kedi sevgileri… Ahmet Hamdi Tanpınar’ın kara kedisiyle çektirdiği fotoğrafı meşhurdur. Sabit Fikir mecmuasında Mustafa Akar’ın verdiği bilgilere nazaran, kediler muharrirlerin vazgeçlmezleri ortasındaki yerini her daim korumuş.

Kitapların baş karakteri

Ya ötekiler, Mustafa Kutlu ve İbrahim Tenekeci’nin Latife kuşlarına olan sevgileri… Süleyman Çobanoğlu daima bir Kangal beslemeye heves etti. Tomris Uyar ve Bilge Karasu’nun kedi sevgileri malum. Birçok hikayelerinin, yazılarının baş karakteri oldu böylelikle kediler.

Çeperi delip geçmek

Edebiyatçıların başka canlılara karşı gösterdikleri bu ilginin altında fıtratla alakalı bir gerçeğin yattığına inanıyorum. Müellifler, şairler insanı ve beşere dair problemleri anlatırken, hakikatin çeperlerinde dolanıyorlar, o çeperi delip geçeni çok az olabilir.

İbn Haldun’un tepsitleri

Yine de rahatsız ruhların bu macerası bize çok şey söylüyor. İbn Arabî’nin bu husustaki tespiti ise kusursuz. Hazret, nefsini ehlileştirdikçe yabanî canlıların kendisinden kaçmadığını keşfeder ormandaki seyahatlerinde.

İçindeki nefs öldükçe, öbür canlılarla dolaysız bir yakınlaşma kurar. Bizde de vardır; eski dervişleri anlatan çizimlerde, çabucak yanlarında bir geyik, bir karaca olduğunu fark ederiz.

Edebiyatın öbür canlıları

Demek nefsle birlikte insanın içindeki o yabanilik de ölüyor, geriye kalan hakikat ise kosmosla bağ kurmamızı, onla yakınlaşmamızı sağlıyor.

Edebiyatın öbür canlıları -kediler, kuzgunlar, ejderhalar- içimizdeki yabanî tadı anlamamızdaki en büyük yardımcılarımız. O vakit biz de tekrarlayalım Karasu’nun deyimleşmiş öğüdünü: Ne kitapsız, ne kedisiz…

Ergül Tosun

Kitap sayfası için irtibat:

ergul.tosun@ensonhaber.com

https://www.ensonhaber.com/kitap/dunya-kediler-gunune-ozel-edebiyatcilarin-kedi-ilhami