Denizin Altında Kar Yağdığını Biliyor muydunuz?

Siz sormadan söyleyelim; kar elbette sudan oluşuyor ve doğal olarak da suyun içinde kar görmemiz, Sünger Bob’un mangal sahnesiyle tıpkı mantık düzeyinde olurdu. Lakin burada göreceğiniz kar, alışık olduğunuzdan epeyce farklı.

Hatta suyla yakından uzaktan alakası yok desek yeridir. Uygun de o vakit neden buna kar diyorlar? Ya da aklımıza çok daha kıymetli bir soru geldi; kar olsun ya da olmasın bu kadar küçük parçacık tam olarak ne, nereye gidiyor ve tabir yerindeyse bunların olayı ne?

Kolay soruyu ortadan çıkaralım:

Bu gördüğünüz durum, deniz karı (marine snow) olarak biliniyor. Suyla olan teması değil, kar üzere görünüyor olması bu ismi ona kazandırmış. Kesintisiz olarak devam eden bu duruma, yağmur üzere bir tabiat olayı diyebiliriz ancak ikisinin ortasında epeyce keskin bir fark var.

Yağmurun muhakkak bir döngüsü vardır.

• Su döngüsü

Suyun buharlaşması, bulutlarda ağırlaşması, yeryüzüne düşmesi, vs. ortaokulda çözdüğümüz şeyler.

Deniz karında da bu türlü bir döngü var lakin bu döngü vefat ve ömürden ibaret. Ortalarındaki fark da bu.

Burada gördüğünüz her bir adedin içinde meyyit canlılardan kalan kalıntılar var.

Bunların ortasında yüzeyde ölen hayvanların, planktonların, bitkilerin ve öteki canlıların tabana çöktükçe daha da çözünen ve modüllere ayrılan artıkları var. Buna birden fazla vakit kum ve hayvan dışkıları da dahil.

Her adedin aynı boyutta olmadığını da fark etmişsinizdir. Bunun sebebi de bu artıkların denizin tabanına yanlışsız yol aldıkları sırada bazen birbirleriyle çarpışıp adeta bir kartopu üzere büyüyebiliyor olmaları. Elbette bu durum hepsinde olmuyor. Rastgelelik hâkim diyelim.

Bu da okyanusun tabanına yanlışsız çöken kalıntılara bir ‘kar fırtınası’ manzarası sağlıyor.

NOAA Ocean Services

Buraya kadar her şey hoş. Denizde yaşayan bir canlı öldüğünde doğal olarak aslında kalıntıları denizin dibine batacak. Tekrar de bir soru işareti havada kalıyor.

Nereye gidiyor bu kalıntılar?

NOAA

Noel’i işleyen sinemalarda Noel Babanın bazen gökyüzünden armağanları bıraktığını görürsünüz. Aşağıda armağanları kapmaya çalışan keyifli insanların durumu neyse denizin tabanında yaşayan canlıların durumu da bu senaryoda tıpkı.

Yüzeyde besin konusunda deniz canlıları pek badire çekmez. Burada Güneş ışığı alan planktonlar çokça oksijen üretir ve çok sayıda olduklarından balıklar yemek bulmada sorun yaşamaz.

Fakat derinlerde bu türlü bir durum kelam konusu değildir.

Burada hem çok sayıda yemek kaynağı bulunmaz hem de Güneş ışığı olmadığından fotosentez de mümkün değildir. Derinlerdeki besin zincirinin dışında deniz karı, burada yaşayan canlılar için epey güçlü içerikli bir ziyafet demektir. 

Genelde birikerek büyümüş olan kalıntıların bile düşmesi haftalar alabiliyor ancak bu, daima devam eden bir süreç.

Elbette derinlerdeki canlılar bu karın hepsini temizlemiyor.

Magnus Kjaergaard

Bu yüzden de tüketilmeyen kalıntılar birikerek, okyanus tabanını adeta bir battaniye gibi örtüyor. Burada da muhakkak doğal aktivitelerle vakit içinde daha da parçalanan artıklar bir noktada çamurumsu bir yapıda kalır.

Bu kalıntıların içinde epey yüksek ölçüde karbon bulunduğunu da belirtmek gerek. Olağan koşullarda su yüzeyinde oluşturulan karbon havaya yükselir. Lakin deniz karına karışmış olan karbon, okyanusun altında devasa bir karbon deposu oluşturur. Hani şu çamurumsu yapılar ve yeniden bu kalıntılardan oluşan kayalıklardan bahsediyoruz.

Karbonun gezegenimiz için sunduğu eşsiz yararlar öbür bir içeriğin konusu. Buradan anladığımız şey ise haberimiz olmadan okyanus ömrünü canlı tutan deniz karının, lisanınızı uzatıp tutmaya çalışmayacağınız çeşitten bir kar olması.

Kaynaklar: National Ocean Service, SciShow, OceanX, Naked Science, ScienceABC

https://www.webtekno.com/denizin-altinda-kar-yagdigini-biliyor-muydunuz-h130990.html