Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı: Hedefimiz Şanghay İşbirliği Örgütü’ne üye olmak!

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan’a ziyareti sırasında ortalarında Ülke TV Genel Yayın Direktörü ve Haber7 Müellifi Hasan Öztürk’ün de bulunduğu gazetecilerin sorularını yanıtladı. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan temaslarından şu detayları verdi:

Özbekistan Cumhurbaşkanı Sayın Şevket Mirziyoyev’in davetine icabetle, Şanghay İşbirliği Tepesine birinci sefer ‘özel misafir’ olarak katıldım. Türkiye 2012 yılından bu yana Teşkilatın diyalog ortağıdır. Ülkemiz, Teşkilatın Güç Kulübü Üst Seviye Kümesinin Periyot Başkanlığını da üstlenmiş, 2017 yılında Kümenin Üçüncü Yüksek Seviyeli Küme Toplantısı’na Ankara’da mesken sahipliği yapmıştır. Teşkilat ile Türkiye ortasında belirli bir müktesebat oluşmuş durumdadır.

Şanghay İşbirliği Teşkilatı kuruluşundan itibaren gerek güvenlik, gerekse iktisat ve ticaret alanlarında önemli aralar kat etmiş, bu çerçevede genişlemesini sürdürmüştür. Global iktisatta Asya kıtasının oynadığı belirleyici rol esasen ortadadır. Avrasya coğrafyasının yüzde 60’ını kapsayan Teşkilat coğrafyasında 3,2 milyar insan yaşıyor. Teşkilat üyeleri 20 trilyon dolara ulaşan bir ekonomik büyüklükle global gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 30’dan fazlasını üretiyor.

Türkiye’nin, Tekrar Asya Teşebbüsü kapsamında kıta ülkeleriyle iş birliğimizi ikili ve çok taraflı seviyede daha da geliştirme iradesi katidir.

Zirvedeki hitabımda tarihi, kültürel, insani bağlara sahip olduğumuz cet yurdu Asya’nın güvenlik, istikrar ve refahının teminini, dış siyaset önceliklerimiz ortasında telakki ettiğimizi belirttik. Bölgemizde ve ötesinde güvenlik ve istikrarın sağlanması için iş birliğine verdiğimiz ehemmiyetin altını çizdik. Dorukta salgın sonrası düzgünleşme devrinde ekonomilerimizin dayanıklılığını artırmak emeliyle birlikte atabileceğimiz adımlara ait değerlendirmelerde bulunduk. Görüşmelerde ayrıyeten, global ekonomik gelişmeleri de ele aldık. Global enflasyonla gayrette iş birliğinin ehemmiyetine değindik. Teşkilat bünyesinde ülkemizle iş birliğinin daha da geliştirilmesi tarafında irade ve istek bulunduğunu memnuniyetle müşahede ettik. Bu Tepe, ülkemizin önceliklerini vurgulamak ve Teşkilatı ilgilendiren temel bahislerde sağlayabileceğimiz katkıları lisana getirmek bakımından değerli bir vesile teşkil etti.

Zirve marjında Azerbaycan, Çin, Moğolistan, Özbekistan, Rusya ve İran’ın cumhurbaşkanları ile Pakistan ve Hindistan’ın başbakanlarıyla verimli ikili görüşmeler de gerçekleştirdik. Görüşmelerimde ikili bağlarımızın yanı sıra, şimdiki global problemlere dair fikir teatisinde bulunduk. İstişarelerimizin ve temaslarımızın güzel sonuçlar doğurmasını temenni ediyorum.

SORU: Türkiye’nin Şanghay İşbirliği Örgütü’nün içerisindeki yeri ve gelecek vizyonu hakkında bir soru yöneltmek istiyorum. Malum Avrasya coğrafyasının yaklaşık yüzde 60’ına ve dünya nüfusunun yüzde 40’ına hitap eden bir örgütten bahsediyoruz. Örgüt içinden Türkiye’ye üyelik davetleri yahut davet var mı? Vakit zaman bunun bir ‘eksen değişikliği’ olabileceği tartışmaları da yapılıyor. Bununla ilgili değerlendirmenizi merak ediyorum. Bir de malum Rusya-Ukrayna Savaşı devam ediyor, Çin-Tayvan-ABD tansiyonu var. Bütün bu çatışmalarla ilgili, burada görüştüğünüz başkanlara ne çeşit teklif ve telkinleriniz oldu?

Her şeyden evvel, bu teşkilat, Şanghay Beşlisi diye başladı fakat artık beşli olmaktan çıkmış vaziyette. Şu an üye sayısı 9’a ulaşmış durumda. 3 gözlemci üyesi bulunuyor. Ayrıyeten bizim üzere diyalog ortağı olan 9 ülke var. Görüştüğüm başkanların çabucak hemen hepsi de bilhassa Rusya-Ukrayna Savaşında tansiyonu düşürmek için oynadığımız rol sebebiyle bize teşekkür ettiler. ‘Burada aldığınız rolden ötürü nitekim sizleri takdir ve tebrik ederiz’ dediler. Hepsi ikili görüşmelerimizde gelip işi buraya bağladılar. Zira Rusya-Ukrayna Savaşında dünyadaki bu görünen güçler içerisinde ‘Ne yapabiliriz, bu işi nasıl çözeriz?’ üzere bir durum yok maalesef. Biz ise başından itibaren sürdürdüğümüz o istikrar siyasetiyle gerek batıya gerekse başta Amerika olmak üzere hepsine gereken karşılığı, yaptığımız teşebbüslerle vermiş olduk. Alışılmış en değerlisi bu tahıl koridoru sıkıntısı. Bununla ilgili olarak attığımız adımlar hakkında Sayın Putin’le burada yaptığımız görüşmede de konuştuk. Malum, tahıl koridorunun gelişmekte olan ülkelerden çok az gelişmiş ülkelere yönelik çalıştırılması gerekiyor. Bizim burada oynadığımız asıl rol bu. Burada da onu tekrar konuştuk; ‘biz az gelişmiş ülkelere bu tahıl koridorunu kullandırtalım, onlara ulaşalım, bunun uğraşı içerisinde olalım’ dedik. Olağan Sayın Putin de onun üzerinde itinayla duruyor. Bundan sonraki süreçte de biz bunu inşallah en ülkü halde çalıştırarak az gelişmiş ülkelere bu koridoru nasıl kullandırtacağız, buralara nasıl ulaşacağız, buralara ne yapabiliriz; bunun takipçisi olacağız. Bütün bu ülkeler bunun üzerinde de durdular, duruyorlar. Olağan biz de birebir formda bunun üzerinde durduk, duruyoruz… Alışılmış biz Şanghay Beşlisi içerisinde üye pozisyonunda değiliz. Biz şu anda buraya konut sahibi Özbekistan’ın davetiyle özel konuk olarak katıldık. Doğal Şevket Beyefendi ile bizim özel bir hukukumuz var. Bu özel hukukumuz hasebiyle beni ve İlham Bey’i buraya özel olarak davet etmiş oldu. Artık bundan sonraki süreç ise bu işin en ileri kademesine yanlışsız atılacak bir adımdır. Bu adım da alışılmış önümüzdeki devrin konut sahibi olacak Hindistan’daki görüşmelerde tahminen gündeme daha ileri düzeyde gelecek. Üye olmak-olmamak hepsi başka lakin bizim bu ülkelerle olan münasebetlerimiz, bu atılan adımla çok daha farklı bir pozisyona taşınmış olacaktır.

SORU: Kastettiğiniz üye olmak mı?

Tabii. Maksat o.

SORU: Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik akınları yine başladı. Burada Rusya’nın da dahil olduğu mutabakatların ihlali manası çıkıyor. Türkiye ve Azerbaycan ortasında Şuşa Mutabakatı imzalanmıştı. Bu beyannamede yer alan bir unsurda ‘Azerbaycan’a yapılan hücumun Türkiye’ye de yapılmış bir akın olduğu’ belirtiliyordu. Çatışmaların daha da şiddetlenmesi durumunda teçhizatın, SİHA’ların, İHA’ların yanı sıra bölgeye bir askeri birlik gönderilmesi, sevk edilmesi durumu da kelam konusu mu sanki?

Ermenistan’ın provokasyonları karşılığında Azerbaycan başlattığı operasyonu tamamladığını söylüyor. Operasyonu bitirdiğine nazaran de bunu artık dalgalandırmanın bir manası yok. İlham Bey’den aldığım bilgilere nazaran Azerbaycanlı kardeşlerimiz şu anda kendilerini inançlı bir pozisyona taşımış oldular. Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik provokasyonlarından vazgeçmesi, evvelce verdiği taahhütlere uygun davranarak bir an evvel barış ve iş birliğine odaklanması burada ehemmiyet taşıyor. Bizim dileğimiz, bölgemizde yürütülen olağanlaşma süreçlerinin muvaffakiyetle nihayete erdirilmesi ve bölgesel barış ve istikrarın kalıcı olarak sağlanmasıdır.

SORU: Tahıl koridoruyla ilgili olarak Rusya’nın gemilerine hem garanti verilmemesi hem el konulması durumundan ötürü Rus gemileri kendi tahıllarını, tahılla bir arada gübreyi de çıkartamıyor. En değerli sıkıntılardan bir tanesi de bu. Avrupa Birliği yasaklamış, ambargo koymuş fakat gübre sıkıntısında bilhassa kendilerine alıyorlar. Asya, Afrika, Latin, Amerika ülkelerine hala yasak devam ediyor. Bu kapsamda Rusya’yla bilhassa bu gönderilemeyen bölgelere -tahıldan bahsettiniz ama- gübrenin de gönderilmesi kelam konusu olabilecek mi?

Tabii gerek Rusya’dan gerek Ukrayna’dan gelen her türlü eser -bu tahıl eseri olabilir, gübre olabilir- bunların hepsi için biz ilgili ülkeyle kesinlikle müzakereleri, görüşmeleri yapıyoruz. Gerek Dışişleri gerek ilgili bakanlar olsun, hepsi muhataplarıyla da görüşmek suretiyle adımlarımızı buna nazaran atıyoruz. Şu ana kadar adımları bu türlü karşılıklı müzakereyle, istişareyle attığımız için de şimdi bu türlü önemli bir falso ortaya çıkmadı. Sayın Putin’le burada yaptığımız görüşmede de bu sürecin tıpkı ihtiyatla sürdürülmesi konusunda mutabık kaldık.

SORU: Rusya Federasyonu’nun, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni tanıyabileceğine dair kimi yorumlar yapılıyordu bir müddettir. Bu husus gündeme geldi mi ya da görüşmeleriniz de geliyor mu? Tanıma yahut mevcut konumları biraz daha ileri taşıma tarafında bir yaklaşım ortaya koyabilirler mi? Geçenlerde de manidar karşılanan bir büyükelçi atamaları oldu Kıbrıs’a. Bunun ötesinde Türkiye ile Rusya’nın mevcut iş birliği alanlarını Doğu Akdeniz’de daha da genişletmeleri üzere ek birtakım adımlar kelam konusu olabilir mi? Aslında buna ek olarak sizin yakından takip ettiğinizi bildiğim, Akkuyu konusunda da, Akkuyu’nun gecikmemesi istikametinde sizin de bilhassa takip ettiğiniz yeni bir süreç vardı. Bu bahiste bizimle paylaşabileceğiniz ayrıntı var mı?

Kuzey Kıbrıs konusundaki tavrımızı yalnızca Rusya’ya değil, tüm milletlerarası topluma anlatıyoruz, beklentilerimizi münasebetleriyle izah ediyoruz. Akkuyu ile ilgili olarak da mutabakat sağlandı. Bu mutabakatla birlikte de şu anda oradaki Türk firması IC ile mutabık kaldılar. Bundan sonraki süreci süratle devam ettirerek, 2023 içerisinde de birinci üniteyi inşallah bitirip birinci ünitenin açılışını yapabileceğiz.

SORU: Burada İran Cumhurbaşkanı ile de görüştünüz. İran’la Türkiye ortasında bir sorun var mı? Zira Karabağ ve Suriye konusunda İran’da alt kademelerden Türkiye’ye yönelik biraz da üslupsuz açıklamalar geliyor. Bu manada Türkiye’nin, Karabağ ya da Zengezur Koridoru konusundaki tavrı ve Suriye’deki konumundan İran ne kadar rahatsız ve bu görüşmede bu gündeme geldi mi?  İkinci olarak da bu tepede Astana Sürecine ait rastgele bir temasınız oldu mu?

Doğrusu Astana Sürecini biz bu Tepede ortamızda görüşmedik. Fakat muhataplarımla Suriye sorununun kalıcı tahliline dair problemleri ayrıyeten ele alıyoruz. Karabağ konusunda da tüm bölge ülkelerinin Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne şartsız ve güçlü dayanak vermeleri kıymetli. 20 Ekim’de Zengilan Havalimanının açılışını yapacağız. İlham Beyefendi bu havalimanının açılışına bilhassa zati bizden tarih aldı ve biz de tarihi verdik. ‘Zengilan’ın açılışını yaptıktan sonra da Cebrail’e geçer inşallah merasimi de orada yaparız’ dedi. Mutabık kaldık. Tahminen birtakım başkanları de oraya ayrıyeten kendisi çağıracak.

SORU: İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’in, 9 Eylül’de İzmir’in kurtuluş yıl dönümünde söylediği skandal kelamlar çok reaksiyon çekti, çok eleştirildi. Siz de eleştirdiniz. Yani güya işgalci Yunanistan’ı değil neredeyse Osmanlı ve atalarımızı suçladı. ‘Yunanistan neredeyse hiçbir şey yapmış değil, bütün olan bitenden Osmanlı sorumluymuş’ üzere söz etti. Bu bahiste sizin değerlendirmenizi merak ediyorum.

Bu adamın istikameti filan yok. Bu, pusulayı şaşırmış ve terbiyeden uzak. Tarihini hakaretle söz etmeye çalışan bir insan, bir kez bu milletin bir evladı olamaz. Bu millet, bu ecdatla anılıyor. Bu ecdatla şu anda biz iftihar ediyoruz. Ancak ne yazık ki siyasetin içinde olmaktan öte, parti lideri olanlarda bile ve üstelik tarihçiyim dedikleri halde bunu yapanların olması sahiden bir akıl tutulmasıdır. 33 sene Osmanlı’yı yönetim eden bir Sultan Abdülhamid’e utanmadan, sıkılmadan o denli yakıştırmalar yapılması asla kabul edilemez. Bir de Merdan Yanardağ diye birisi var. O da Osmanlı hakkında ahlaksız sözler kullanıyor, hakaretler ediyor. Bu tabirleri katiyetle nefret hatasına da girer. Olağan bunların üzerine gitmemiz lazım. Yani bu meydan o kadar boş değil. Bunu bilmeleri gerekecek. Ecdadımıza şayet layık olacaksak bunlara hukuk çerçevesinde gereğini yapmamız lazım.

Erdoğan, DÜNYA Haberleri

https://www.haber7.com/dunya/haber/3260120-cumhurbaskani-erdogan-acikladi-hedefimiz-sanghay-isbirligi-orgutune-uye-olmak