Celaleddin Ökten’den Sadettin Ökten’e ilim bu ailede en önemli miras

Celal Hoca olarak anılan Mahmut Celalettin Ökten’in hayatı ve eğitime bakışı, “Sadettin Ökten, Hayatı ve Medeniyet Tasavvuru” ismiyle, Sema Bekiroğlu tarafından yazılan kitapta yer alıyor. Unsur Yayınlarından çıkan kitapta Bekiroğlu, Prof. Dr. Sadettin Ökten’i anlatırken babası Mahmut Celalettin Ökten’e de genişçe yer veriyor.

1949 yılında açılan İmam Hatip Kursu’nun müdürlüğünden sonra, imam hatip okullarının hayata geçirilmesi için uğraş eden ve programını hazırlayan Celâlettin Ökten için, “Celal Hoca’nın hayatında, aldığı kararlarda, hatta imam hatip okullarının kurulması için yaptığı gayretlerde piri İbrahim Fahreddin Erenden’in de değerli tesirini unutmamak gerekir” deniliyor.

Fahreddin Erenden’in öğüdü

İmam hatip okullarının kurulması için çalışan, efor gösteren ve tesirli olan birçok isim var. Bu istikamette en dikkat cazip isimlerden biri ise Cerrahi piri İbrahim Fahreddin Erenden. Kitapta olay şöyle anlatılıyor: “Bir gün piri İbrahim Fahreddin Erenden Celal Hoca’ya, ‘İtalyan mektebi, Fransız mektebi var. Adamlar bu türlü mekteplerle Hristiyanlığı öğretiyor. Siz neden Arapça tedrisat ismi altında bu üzere bir din-diyanet öğreten okul açmıyorsunuz? Bu türlü bir teşebbüste bulunsanız, bu türlü bir okul açsanız ya!’ diyor. Mürşidinin tavsiyelerini buyruk telakki eden Celal Hoca, bu okulların kurulması noktasında o günden sonra büyük bir gayret sarf ediyor. Kitapta, batı kültürünü yakından incelemiş olan Celal Hoca’nın hem İslam ilimlerine vakıf hem de Arapça, Farsça ve Fransızca lisanlarını güzel derecede bilen çok istikametli bir ilim insanı olduğu belirtiliyor. Cumhuriyet Türkiye’sinin birinci yıllarından itibaren çabası gözler önünde olan Ökten’in ideoloji, kelam, İslam ideolojisi alanlarında kendisini yetiştirdiği; Arapça ve Fransızca’dan çeviriler yaptığı aktarılıyor.

Oğlunun ağzından Celal Hoca

Ömrü eğitimle, hocalıkla geçen Celaleddin Ökten; öğretmenliği Peygamber mesleği olarak görüyor. Sadettin Ökten’in tabiriyle, “Hiç bitmiyordu hocalık hadisesi. Meskende, yolda, yürürken, kahvede daima devam ederdi. Daima okur ve anlatırdı. Tartışırdı. Ömrü o denli geçti. Vefat ederken de rahlesi başında vefat etti.” Çocuklarının eğitimiyle yakından ilgilenen Celal Hoca kızlarının tıp okumasını, oğlu Sadettin’in ise mühendislik okumasını istemiş. Sadettin Ökten’e nazaran babası Celal Hoca tam bir Osmanlı münevveri. O, yaşadığı periyot prestijiyle İslam medeniyetinin Osmanlı yorumunu temsil etmiş bir kentli. Çocukluğu Trabzon’da geçmiş olmasına karşın İstanbul’a hicret ettikten sonra burayı medeniyetin temsili kenti olarak görmüş, İstanbullu olmayı lisan ve söylem, ayrıyeten muaşeret bakımından çok önemsemiş.

Sıra dışı bir mühendis

Kitapta, hayatı ve medeniyet tasavvuru incelenen Prof. Dr. Sadettin Ökten, İTÜ İnşaat Fakültesi’ni bitirdikten sonra Mimarlık Fakültesinde akademik hayatına başlayan bir isim. ABD ve Belçika’da akademik çalışmalar yapan Ökten, profesörlüğünü aldığı Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesinden emekli oluyor. Ökten; medeniyet kavramı üzerinde tarihi müktesebattan yola çıkıp, kendi birikim ve deneyiminden izler taşıyan “medeniyet tasavvuru” kavramı üzerinde duruyor. Yılmaz Özakpınar’ın medeniyet teorisinden esinlenerek ve bu teoriye yeni açılımlar getirerek yorumladığı medeniyet tasavvurunu, toplumun inandığı temel bedeller sistemine ait genel bir çerçeve olarak ele alıyor. Ona nazaran bu bedeller sistemi, vahiy kaynaklı bir inanç, metafizik bir inanış, bir doktrin ya da farklı bedellere yaslanan aşkın ya da rasyonel bir kutsal da olabilir. Ökten’in medeniyet tasavvurunda; bedeller sistemi, bu sisteme nazaran belirlenmiş davranış yahut biçim, bu biçimleri denetleyen ahlak ve hukuk kuralları olmak üzere üç temel özellik göze çarpıyor.

Cumhurbaşkanlığı Büyük Mükafatı sahibi

Çalışmasında Sadettin Ökten’in hem hayatını hem de medeniyet fikrini meraklıları ve ilgilileriyle buluşturma gayesini taşıdığını söyleyen tarihçi-yazar Sema Bekiroğlu, hocanın yaşayan bir entelektüel ve İstanbul beyefendisi olarak ilgi çeken taraflarını ve fikirlerini daha yakından tanıtmak isteğiyle kitabı kaleme aldığını söylüyor. Kitapta müellifin Sadettin Ökten ile medeniyet bağlamında yaptığı söyleşiye de yer verilmiş. 2020 yılında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri’ne Kültür Tarihi alanında layık görülen Prof. Dr. Sadettin Ökten, son yıllarda medeniyet alanında çalışmalarına yük vererek bu alandaki niyet ve fikirlerini kitaplarında lisana getirirken katıldığı ders, konferans ve çeşitli programlarda paylaşımlarına devam ediyor.

Celaleddin ÖkteN, sadettin ökten, KİTAP Haberleri

https://www.haber7.com/kitap/haber/3279929-celaleddin-oktenden-sadettin-oktene-ilim-bu-ailede-en-onemli-miras