Bu ‘şaşaa’ nereye kadar?

Seray Şahinler  – Jonathan Monaghan’dan “ŞAŞAA”lı bir dünyaya davet… Görsel sanatlar alanında dünyanın önde gelen isimlerinden ABD’li sanatçı Monaghan’ın Türkiye’deki birinci solo standı Kalyon Kültür’de ziyarete açıldı. Ceren ve Irmak Arkman küratörlüğünde düzenlenen stant, baskı, heykel ve animasyon teknikleri dahil olmak üzere pek çok farklı medyumla işler üreten, tıpkı vakitte NFT ile dijital sanatın birinci uygulayıcıları ortasında yer alan sanatkarın 20’den fazla yapıtına yer veriyor. 

Kafa karıştırıcı  

Monaghan’ın alışageldiğimiz “dijital sanat” kavramından farklı bir anlayışı ve estetiği var. İşlerinin temelinde gelecekte bizi nelerin beklediği sorusu yatıyor. Günümüzün temel soru ve problemleriyle bir nevi hesaplaşma yolu açıyor sanatçı. Her odada bir görüntü oyununun içinde üzeresiniz. Reklam ve çizgi sinema estetiğine yakın işler izleyicinin başını karıştırıyor. Monaghan, gelecekte bizi nelerin beklediği sorusunu soruyor lakin bunu yaparken direkt bir şeye işaret etmiyor. Geleceğin âlâ mi makûs, beşerli mı insansız mı, ütopik mi distopik mi olacağı sorularının karşılığını izleyiciye bırakıyor. Lakin elbette soruları bugünün lisanında sorarak. Sanat tarihinden alıntı yaparken kripto parayla temas kurabiliyor. Ya da Vatikan koleksiyonunda yer alan yapıta referans verirken bir anda doruktan indirdiği kameralarla izleyiciyi şaşırtabiliyor. Önünüzde çok renkli, çok hareketli bir cihan var; denklemi çözmek size kalmış. 

Monaghan’ın Kalyon’da sergilenen işlerindeki bariz bileşenlerden biri “Barok periyodu ve estetiği.” Standın ismi “ŞAŞAA” da Barok devrinin o şaşaalı üst perdesine referans veriyor. Ancak işin hoş yanı bu şaşaayı “günümüz şaşaasına” bağlıyor sanatçı. Barok periyodun gösterişini günümüze çok yakın buluyor Monaghan. Çok tüketim, toplumsal medya paylaşımları, teknolojiye düşkünlük, bağımlılık üzere rahatsız edici boyutlara varan sorunları Barok periyodun şaşaasıyla “güncelliyor.” Tahminen de çok fazla spor ayakkabı değiştirip çok fazla kahve içip doğal ömür alanlarımızda çok fazla izleniyoruzdur kim bilir… 

Modern tutsaklık 

Sergide öne çıkan eserler ortasında Barok çağın savurganlığı ile dijital çağın aşırılığı ortasındaki paralelliklere dikkat çeken, gelecek ve yok olan doğal ömür hakkındaki korkuları ortaya serdiği “Superfluity” başlıklı üç ekranlı görüntü enstalasyonu, “Den of Wolves” başlıklı tanınan kültür, kurumsal otorite ve teknolojiye çok bağımlılık ortasındaki ilişkileri sürükleyici ve düş üzere bir seyahat çizerek gösterdiği tek kamera ile çekilmiş görüntü enstalasyonu ve terk edilmiş bir alışveriş merkezi, lüks bir otel lobisi üzere boş ticari alanlarda dolaşan bir tek boynuzlu atı bahis eden, teknoloji ve materyalizmin çağdaş tutsaklığı için yeni bir mitoloji yaratmayı amaçladığı “Disco Beast” yer alıyor. 

Bazı stantlar yerlerinde güzel… “ŞAŞAA” da hoş bir buluşmaya vesile olmuş. Çünkü Kalyon Kültür’ün Nişantaşı Taş Konak binası da bir Barok mimari örneği. Münasebetiyle Monaghan’ın gönderme yaptığı sanat ve mimari tarihini bu konakta hissetmek mümkün. Stanttaki işler bu tarafıyla yerle da konuşur hâlde. Jonathan Monaghan’ın işleri 2018’de Contemporary Istanbul’un Plug In kısmında ziyaretçiyle buluşmuştu. “ŞAŞAA” sanatkarın Türkiye’deki birinci solo standı ve şimdiden yeni işlerini merakla bekliyoruz.