Beynimizin Bir Oyunu: Thatcher Etkisi Nedir?

Instagram, TikTok üzere toplumsal medya platformlarında sıklıkla değişik paylaşımlara denk geliyoruz. Karşıt çevrilmiş bir fotoğrafta düzgün gördüğünüz fakat düz çevrildiğinde oldukça farklı ve ürpertici görünen yüzlere de bu paylaşımlarda denk gelmiş olabilirsiniz.  

Bu yüzleri olağan bir biçimde görmemizin asıl sebebi ise; Thatcher tesiri. Pekala bu yanılsama nasıl oluyor da olağan olmayan bir yüzü düzgün algılamamıza sebep oluyor? Bugünkü yazımızda sizlerle bu yüzlerin nasıl oluşturulduğuna ve bunun birinci ortaya çıkışına birlikte bakacağız.  

Sanılanın tersine Thatcher yanılsaması yeni ortaya çıkan bir şey değil. 

İlk kere 1980 yılında ‘geliştirilen’ bu yanılsama, aslında bir akademik çalışmanın sonucu olarak ortaya çıktı. York Üniversitesinden Peter Thompson ve takımının ortaya çıkardığı bu tesir, beynimizin tüm kesimleri başka ayrı birleştirdiğinin en büyük ispatı olarak kabul edildi.  

Thatcher tesiri, ismini o dönemin İngiltere Başbakanı olan Margaret Thatcher’dan alıyor. Bunun sebebi de tesirin test edildiği birinci fotoğrafın Margaret Thatcher’a ilişkin olması. Lakin şimdilerde bu etkiyi çabucak her yerde, farklı fotoğraflarda görebiliyoruz.  

Peki beynimiz bu yüzleri neden olağan algılıyor?  

Beynimizde buna sebep olan hudutlar tam olarak keşfedilmiş değil. Uzun yıllar süren araştırmalar sonrası bu durumun beynimizdeki psikolojik bilişsel modüllerden kaynaklandığı düşünülmektedir.  

Yani beynimiz bu manzaraları farklı ayrı algılayıp daha sonrasında da normal bir yüz gibi algılamamıza sebep oluyor. Hakikaten buna misal bir etkiyi, eksik harflerle yazılmış cümleyi beynimizin otomatik olarak tamamlamasında da görebiliyoruz. Olağan ki Thatcher tesirinde bu durum bir ölçü daha farklı işliyor.  

Thatcher tesirine sahip bir görseli oluşturmak hayli kolay.

Bu tesire sahip bir görsel oluşturmak için yapılması gerekenler epeyce kolay. Aslında dikkatli baktığınızda üstteki görsellerde de farkı çok net anlayabilirsiniz. Gereksinimimiz olan şey ise çok kolay; bir adet insan yüzü. 

Elimizdeki insan fotoğrafını bu tesirle değiştirmek için ise yalnızca gözleri ve ağız kısmını aykırı çevirmemiz yeterli olacaktır. “Burnu ya da kulakları neden karşıt çevirmiyoruz?” diye soracak olursanız; bunun zıt bir manzara olduğu hissi, burnu yahut kulakları zıt çevirdiğimizde kaybolacaktır ve beynimiz bir anormali olduğunu fark edecektir. Fakat öbür organlar düzken gözlerin ve ağzın karşıt olması beynimiz tarafından otomatik olarak düzeltilir.

Kaynaklar: York Üniversitesi araştırma makalesi, Scientific American, The Guardian, Independent

https://www.webtekno.com/thatcher-etkisi-nedir-h128821.html