Baştan sona yerli yazılım! Depremden 20 saniye önce uyardı

Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark’ta kurulan ve zelzelenin yıkıcı tesirlerinin minimuma indirilmesi hedefiyle geliştirilen Emergency Disaster Information System (EDIS-Acil Afet Bilgi Sistemleri) isimli yazılım, sarsıntısı saniyeler öncesinden tespit ediyor. İstanbul’da Adalar ve Yeşilköy ile Yalova ve Marmara Ereğlisi’nde yerin 50 cm altına yerleştirilen istasyonlarda bulunan sensörlerden gelen dalgalar, 200 milisaniyede merkeze ulaşıyor. Sarsıntının büyüklüğünü ve muhtemel hasarını anında hesaplayan EDIS, kulanıcılarına ikaz sinyalleri gönderiyor.

P DALGASIYA 20 SANİYEDE TESPİT

EDIS’ın kurucusu ve geliştiricisi Dr. Süleyman Tunç, Düzce’deki sarsıntısı 20 saniye evvel tespit ettiklerini belirterek, sistemin nasıl çalıştığını şöyle anlattı: “Fay çizgisinin harekete geçmesiyle iki ana güç akımı meydana gelir. Bunlardan biri primary (P dalgası) dediğimiz, insanların zelzelede ‘alttan vurdu’ dediği birinci gelen güç dalgasıdır. Akabinde da ikinci ve yıkıcı olabilecek dalga gelir. Biz P dalgasını takip ederek zelzeleden erken haberdar olabiliyoruz. Yıkıcı dalgaların geldiğini tespit eder etmez, sarsıntının yerini ve büyüklüğünü otomatik olarak hesaplayabiliyoruz.

UYARI BÜYÜKADA’DAN

İSTANBUL’DA MÜHLET DAHA DA UZAR

Depremin merkez üssü İstanbul’a ne kadar uzaksa, erken haber alma müddetinin o kadar uzadığını kaydeden Dr. Tunç, İstanbul merkezli bir zelzelede sistemin nasıl yararlı olacağını şöyle tabir etti: “Son yıllarda İstanbul’da en tesirli olan sarsıntılardan biri Silivri merkezliydi. Diyelim ki tekrar oradaki fay hareketlendi. Tekirdağ Marmara Ereğlisi’ndeki istasyonumuza bu sarsıntının P dalgasının ulaşması 1 saniyenin altında sürer. Kabaca bir hesapla İstanbul’un merkez ilçesindeki bir kullanıcıya 12-15 saniye evvel ikaz masraf. Bu ikaz müddeti merkez üssü olan Silivri’ye yaklaştıkça 3-5 saniyeye kadar düşer. Bu dalgaların hareketini bizim sistemin algılamasıyla gerçek dalganın ulaşması ortasındaki farkı tıpkı anda yola çıkan bir uçak ve kamyon üzere düşünebilirsiniz.”

DEPREM OLDU ROBOT DURDU

Depremi evvelce haber veren sistem deneme emelli olarak kimi noktalara yerleştirildi. İstanbul Esenyurt’taki bir fabrikada da şurası olan sistemin başarısı, zelzele gecesi çalışan robotların durmasıyla da netleşti. Fabrikanın robot otomasyon mühendisi Cem Taş, “Fabrikada kimse yoktu ancak çalışmaya devam eden robotlar sarsıntıdan 20 saniye evvel durdu” dedi.

yıldız teknik üniversitesi, Emergency Disaster Information System, AKTÜEL Haberleri

https://www.haber7.com/guncel/haber/3280987-bastan-sona-yerli-yazilim-depremden-20-saniye-once-uyardi