AYM’nin bireysel başvuru yüküne dostane çözüm aranıyor

Anayasa Mahkemesinin (AYM) ferdî müracaatlar nedeniyle artan yargı yükünü hafifletmek için yeni bir hazırlık yapılıyor. Bu doğrultuda AİHM’de uygulanan ‘Dostane çözüm’ düzeneğinin iç hukuk sistemine uyarlanarak, hak ihlalleri ile ilgili ferdî müracaatlarda da bu sistemin uygulanması planlanıyor. Eylül 2012’de birinci uygulaması başlayan ‘Bireysel başvuru’ sistemi ile her türlü hak ihlali argümanının AYM’ye taşınması, yüksek mahkemenin iş yükünün artmasına neden oldu. AYM’ye bugüne kadar 430 bin civarında kişisel müracaat yapıldı. Bu müracaatların 320 binden fazlası sonuçlandırıldı.  Sonuçlanan müracaatların yüzde 86’sı ise “kabul edilemezlik kararı” verilerek temele dahi girilmeden reddedildi. Kişisel müracaat için öteki bütün hukuk yollarının tüketilmesi, hukuksal fayda, kamu gücü tarafından mağdur edilme üzere kaidelerin yerine getirilmesi gerekiyor. AYM’ye yapılan ferdî müracaatların büyük kısmını uzun yargılamalarla ilgili hak ihlalleri oluşturuyor. Bu taraftaki şikâyetlerin AYM’ye yapılacak kişisel müracaat öncesinde kurulacak bir orta sistem ile ele alınarak, kişisel müracaatlardan kaynaklı yargı yükünün hafifletilmesi planlanıyor.

HEDEF ORTA MEKANİZMA

Adalet Bakanlığının hazırlıklarını sürdürdüğü yeni çalışma ile AİHM’de uygulanan ‘Dostane çözüm’ uygulamasının iç hukuk sistemine uyarlanarak, hak ihlalleri konusunda AYM’ye yapılacak ferdî müracaat öncesinde, orta bir düzenek kurulması hedefleniyor. Bakanlık kaynakları “Bu sistem ile yargılama süreci de hızlanacaktır.  Pek çok vatandaşımız kişisel müracaat hakkı olup olmadığı değerlendirmesini yapmadan çok sayıda müracaat yapıyor. Her şey AYM’ye gidiyor. Burada önemli bir meşakkat var. Dostça tahlil adabı benimsenirse, bu müracaatların büyük kısmı mahkemeye gitmeden çözülecektir. Çok sabit olan bahisler var. Mesela beraat almış, haksız tutuklu kalmış. Bu sabit bir şey. Bunu AYM’nin incelemesine gerek yok. Somut, sabit bir şey. Tartışmaya açık olmayan, somut olan, net olan bahislerde AYM’ye gitmektense, AİHM’de olduğu üzere dostça tahlil metodu ile bunların çözülmesine yönelik bir düzenleme üzerinde duruluyor” dedi. AYM Lideri Zühtü Aslan da, Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulacak bir komitenin uzun yargılama şikâyetlerini inceleyebileceğini, böylelikle AYM’nin yükünün hafifleyeceğini açıklamıştı.

10 YILIN MÜRACAAT BİLANÇOSU

Uygulamanın başladığı birinci iki yılda AYM’ye yapılan ferdî müracaatlar 10 bin, 2014 ve 2015 yıllarında ise 20 bin civarında gerçekleşti. 15 Temmuz darbe teşebbüsü sonrasında kişisel müracaat sayısı rekor seviyede artarak 100 bini aştı. Bu sayı 2017 yılından 2021 yılına kadar yıllık ortalama 40 bin olarak gerçekleşti.  2021 yılında ferdî başvurusu sayısı evvelki yıla nazaran yüzde 65 oranında artarak 66 binin üzerinde çıktı. 2022’nin birinci altı ayında ise 67 binden fazla kişisel müracaat yapıldı.

anayasa mahkemesi, Yargı, YENİ Haberleri

https://www.haber7.com/guncel/haber/3248216-aymnin-bireysel-basvuru-yukune-dostane-cozum-araniyor