Avustralya ve Yeni Zelanda’da gözlemlenen sıradışı renklerdeki gökyüzünün gizemi çözüldü

Bu yılın başında, Tonga’nın başşehri Nuku’alofa’nın yaklaşık 65 kilometre kuzeyinde bulunan Hunga Tonga-Hunga Haʻapai denizaltı volkanında büyük bir patlama yaşandı. Akabinde, Pasifik Okyanusu etrafında önemli tsunami olayları meydana geldi. 

Bilim insanları, Tonga’daki volkan patlamasından sonra stratosferdeki ani aerosol artışının canlı bir gökyüzüne neden olduğunu söyledi.  Son haftalarda Yeni Zelanda ve Avustralya’da alışılmadık derecede renkli gün doğumları ve batımları yaşanıyor. 

“SIRADIŞI LAKİN GÜZEL”

Yeni Zelanda Ulusal Su ve Atmosfer Enstitüsü (Niwa), bu  “sıradışı fakat hoş olaya” neyin neden olduğunu soran insanlardan birçok e-posta aldıklarını açıkladı. Akabinde bilim insanları hususa ait araştırmalara başladı.

AEROSOL ÖLÇÜSÜ YÜKSELDİ

Otago’daki Lauder Atmosferik Araştırma İstasyonu, aygıtlarının Yeni Zelanda’nın yaklaşık 20-25 kilometre üstünde, stratosferdeki aerosollerde olağandışı ani yükselmeler tespit ettiğini açıkladı.

Fransa’nın başşehri Paris’teki Institut Pierre-Simon Laplace’daki araştırmacılar ise uydu datalarının, patlamadan kaynaklanan stratosferik aerosol konsantrasyonlarının Nisan ayından bu yana Yeni Zelanda’nın dünya üzerinde bulunduğu enlem olan 35 ° ve 45 ° güney hareketleri ortasında üç katına çıktığını gösterdiğini bildirdi.

Niwa, gaz ve kül bulutundan çıkan aerosollerin dünyanın dört bir yanına dağıldığını belirterek, Avustralya ve Yeni Zelanda’daki canlı gökyüzüne neden olabileceğini açıkladı.

SIRADIŞI RENKLER NASIL OLUŞTU?

Niwa’dan  Nava Fedaeff, “Genellikle bir gün doğumu yahut gün batımı gördüğünüzde, ekseriyetle bulutlar turuncu ve mor renkleri yansıtır. Lakin, bir volkanik patlamadan sonra stratosferik aerosoller mevcut olduğunda, Güneş batarken yahut ufukta yükselirken ışığı saçar ve büker, gökyüzünde mavi, mor ve menekşe tonlarında bir parıltı oluşur” diye konuştu.

Fedaeff, volkanik alacakaranlıkların, ışığın stratosfere ulaşan yolu boyunca pus ve bulutluluk ölçüsüne bağlı olarak ortaya çıkan yansımaların “ardıl parıltılar” olarak isimlendirildiğini söyledi. 

Öte yandan, Yeni Zelanda’da birebir olay daha evvel de yaşandı. Fedaeff, 1991’de Filipinler’deki yanardağı Pinatubo Dağı’nın patlamasından sonra aylarca gün batımı sonrası parlamaların devam ettiğini aktardı.