Dünya, Paris İklim Anlaşması hedeflerini yakalamaktan uzak

Küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle gayret 1990’lı yılların başından bu yana dünya ülkelerinin gündeminde yer alıyor.

1992’de imzalanan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı (UNFCCC), iklim değişikliğini ele alan birinci global resmi adım oldu ve bu mukavele üzerinden her yıl Taraflar Konferansı (COP) ismi altında yıllık bir forum oluşturuldu.

COP’lar 1997’de birinci olarak kanunen bağlayıcı iklim mutabakatı olan Kyoto Protokolü’nü doğurdu. Gelişmiş ülkelerin sera gazı salımlarını 1990 düzeylerinin yüzde 5 altına düşürmesini gerektiren Kyoto Protokolü, gelişmekte olan ülkeleri bağlamadığı için Çin ve Hindistan üzere en fazla karbon salımı yapan ülkeleri dışarıda bırakıyor.

HEDEF 2 DERECE

12 Aralık 2015’te COP21 ile Paris’te, bugüne kadarki en değerli iklim değişikliği muahedesi imzalandı. Tüm ülkelerin karbon salımını azaltacak taahhütler vermesini gerektiren mutabakat, global ısınmayı sanayileşme öncesine -yaklaşık 150 yıl öncesi- nazaran 2 santigrat dereceyle sınırlama, hatta 1,5 santigrat derecede tutmayı hedefliyor.

Anlaşma, 21. yüzyılın ikinci yarısında ise karbon salımını sıfıra düşürmeyi amaçlıyor.

Sadece Eritre, İran, Libya ve Yemen’in imzalamadığı mutabakatla her 5 yılda bir ülkelerin maksatlarına ulaşmada gösterdiği gelişimi ölçmesi planlanıyor, birinci ölçümün 2023’te yapılması hedefleniyor. Lakin ülkelerin kendi belirledikleri gayelere ulaşmaları için bağlayıcı bir düzenek bulunmuyor.

20 YILDA 2 DERECENİN ÖNEMİ

Birleşmiş Milletler organı olarak 1998’de kurulan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) 2021 yılında yayımladığı rapora nazaran, dünyanın ortalama sıcaklığı son 150 yılda 1,1 santigrat derece artarak 800 bin yıldan fazla arttı.

İki yüz bilim insanı tarafından hazırlanan rapor, ülkelerin karbon salımlarını süratlice azaltsalar bile 20 yıl içerisinde dünyanın sıcaklığının en az 1,5 santigrat derece artacağını ortaya koydu.

Bu artış, sıcak hava dalgalarına, kuraklık ve sellere, deniz suyu düzeyinin yükselmesine, okyanuslarda mercan kayalıklarının yüzde 90’ının yok olmasına, suyun daha asidik olmasına, kutuplarda buzulların erimesine, birçok bitki ve hayvan çeşidinin kaybolmasına neden olacak.

Eğer sıcaklık artışı 2 santigrat dereceye varırsa, sonuçları çok daha önemli olacak.

VAATLER, MUTABAKAT AMAÇLARININ GERİSİNDE

Almanya merkezli kar gütmeyen Climate Analytics ve NewClimate Institute kuruluşlarınca oluşturulan İklim Aksiyon İzleyicisine (CAT) nazaran ise ülkelerin Paris Antlaşması’nda vadettikleri karbon salımını düşürme düzeyleri sonucunda 2100 yılında sıcaklık artışı 2,4 santigrat derece olacak.

Halihazırdaki iklim siyasetleri ve karbon salımı düzeylerine nazaran, 2100’de sıcaklık artışı 2,6 santigrat derece, ülkeler 2030 ve daha sonra güncelledikleri amaçlarını karşılasalar bile 2100 yılında sıcaklık artışı en az 2,1 derece olacak.

En az 140 ülkenin sıfır karbon salımı gayesine ulaşması durumunda ise 2100’de sıcaklık artışı 1,8 santigrat derecede kalacak.

“ZARAR VE ZİYAN FONU”NUN KURULDU

Öte yandan, 6-20 Kasım’da Mısır’da düzenlenen COP27 doruğu, karbon salımının azalması konusunda siyasetler üretme noktasında yetersiz kalırken, en az karbon salımı yaptıkları halde global ısınmadan en fazla etkilenen gelişmekte olan ülkelere yönelik “iklim ziyan ve ziyan” fonunun kurulması konusunda değerli adımlarla son buldu.

En fazla karbon salımını yapan ABD ve öbür gelişmiş varlıklı ülkeler, uzun müddettir karşı çıktıkları bu tıp bir tazmin fonuna COP27’de onay verdi. Fonun ayrıntıları gelecek yıl Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) yapılacak COP28’de katılaşacak.

COP27 ayrıyeten, kalkınma bankalarına uygulamalarını ve önceliklerini güncelleme davetinde bulundu.

Paris Mutabakatında yer alan 1,5 santigrat sıcaklık artışı amacını sürdüren COP27, buna karşın karbon salımını düşürme noktasında ivme kazandıracak tedbirler sunmadı.

COP27’de kömür kullanımının azaltılması da yer alırken, tüm yakıtların azaltılması gündeme alınmadı.

Gelişmiş ülkelerin 2009’da gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliğiyle gayret siyasetlerini destekleme ve her yıl 100 milyar dolar aktarma kelamlarını şimdi gerçekleştirmemesi ise çokça eleştiriliyor.

Dünya,Haber,İklim Değişikliği,Küresel Isınma

https://www.ntv.com.tr/teknoloji/dunya-paris-iklim-anlasmasi-hedeflerini-yakalamaktan-uzak,V6mcK9jYGUqLINp48jw1rg