Freud’un Divanının Üzerinde Bir Türk Halısı Olmasının Sırrı

Günümüzde psikoterapi uygulayan psikiyatrist ve psikologların odasında pek rastlamasak da Freud ile dönemindeki meslektaşları odalarında bir divan bulundurur ve hastalarını divana yatırıp sorunlarını o halde dinlerlerdi. O periyotta hastanın bu durumda kendini rahat bir biçimde açabildiği düşünülürken terapistin de tarafsız davranabildiğine inanılıyordu.

Bu gelenek, psikanalizin bir terapi çeşidi olarak gitgide daha az kullanılmasıyla bir arada artık kullanılmaz hale geldi. Psikanaliz; Bilişsel Davranışçı Terapi, Şema Terapisi, Kabul ve Kararlılık Terapisi, EMDR üzere terapi tiplerinden sırf biri ve en eskisi diyebiliriz. Uzun yıllar sürmesi, değerli olması gibi nedenlerden ötürü terapistler ve danışanlar tarafından artık pek tercih edilmiyor. Ancak Freud bir terapi çeşidi olarak bunu geliştirip kullandı.

Sigmund Freud’un nörolojiden psikiyatriye uzanan değişik öyküsü:

Nüfus kaydında geçen ismiyle Sigismund Scholomo Freud;  Avusturya-Macaristan doğumlu, Yahudi kökenli nörologtur. Tıp eğitimini tamamladıktan sonra bir mühlet beyin anatomisi ve nöropatolojisi üzerinde çalıştı. Sonrasında kokain üzerinde incelemelerde bulunmak için psikiyatri kliniğinde çalışmaya başladı. 

1885 yılına geldiğimizde ise aldığı burs sayesinde Paris’e gitti. Salpêtriê Hastanesi’nde, Jean Martin Charcot’un yanında histerinin belirtileri, hipnoz ve telkinin tesirlerini inceledi. İki yıl burada kaldıktan sonra Berlin’e gitti ve özel hekimlik yapmaya başladı. Bu ortada dört yıllık nişanlısı Martha Bernays ile evlendi. Bundan sonra ise psikanalizi geliştirmeye başladı. Psikoanalitik terapiyi uyguladığı hastalarını kabul ettiği odasında büyükçe bir divanı bulunurdu. Bu divanın üzerinde de bir Türk halısı bulunurdu. 

İzmir’deki bir Türk halısı, terapide kullanılmak için Freud’a yanlışsız seyahat yapıyor.

Halının terapi odasına nasıl ulaştığıyla ilgili iki farklı teori bulunuyor. Birinci teoriye göre1885 yılında, Freud’un tüccar olan ve halıcı olarak çalışan kuzeni kendisine İzmir’den bir halı hediye etmiştir. Freud da onu beğenip desenlerinin farklı çağrışımlar yapabileceğini düşünerek divanına örtmüştür. 

İkinci ve daha ayrıntılı olan teoriye nazaran ise Freud’un kız kardeşiyle evlenen Moritz isimli bir tüccar hediye etmiştir. Uzaktan akraba da sayılan Moritz, Selanik’te tüccarlık yaparken İzmir’den gelen bir halıya denk gelir ve bunu Freud’a getirir. O devirde özel hekimlik yapan ve divanı bulunan psikiyatrist bunu çok beğenir ve divanına serer. Ondan sonra taşındığı kentlere, hatta ülkelere de bu halıyı götürdüğü söylenir. Yalnızca Türk halısı değil, İran halısının da terapi odasının duvarında asılı olduğu söylenir. Freud’un müze haline getirilen Londra’daki evini buradaki linkten online olarak gezebilirsiniz. 

Freud’un Türk halısına ilgi göstermesinin nedeni, o periyotta Türklerde görülen çok eşlilik olabilir. 

Psikiyatristin, Türk halısına ilgi göstermesinin nedenini muharrirler Freud’un o devirde baldızıyla yasak bir birliktelik yaşamasına da yoruyorlar. Zira ikram edilen Türk halısı tam da bu periyotta Freud’a gelmişti. Türkler, poligamik evlilikleriyle Avrupa’da biliniyordu ve bu halı, kendisine aslında cinselliği çağrıştırdığı için de psikiyatrist tarafından odasında tutulmuş olabilir. Çünkü birebir dönemde “Ölüm ve Cinsellik” isminde bir de makale yazmıştı.

Nedeni ne olursa olsun ünlü psikiyatristin bu halıyı odasında tuttuğunu, divanına serdiğini biliyoruz. Bunun hastalar üzerindeki tesirini ise Freud’un bir hastasının ağzından dinleyelim: Eskimiş, delik deşik olmuş divana yerleşir yerleşmez içim eridi güya. Bedenim yumuşak pamuğun içine çöktükçe ruhum da onunla birlikte çöktü. Daima gözlerim yaşardı. Koltukta otursaydım tıpkı etkiyi yapmayacaktı, sırtımı dayayınca kendimi çok daha kuvvetli hissediyorum.

• Kaynaklar: KimPsikoloji, TunaDergi, EUROZİNE, MyMatterPort

https://www.webtekno.com/freud-turk-halisi-divan-h130368.html