De Gaulle’nın Satre Fransa’nın ta kendisidir sözünün perde arkası

Fransa Cezayir’i işgal ettiğinde yalnızca Fransa’da yaşayan aydınlar değil; dünyanın dört bir tarafından müelliflerden, aydınlardan yansılar gelmeye başlamıştı.

Bu yazarlarlardan biri de kendince ve okurlarca “aykırı” denilebilecek yazar- filozof Jean Paul Satre’dir. Satre Fransa’nın bu işgalini protesto ederek kendisine verilen Nobel Edebiyat Ödülü’ni geri çevirdi.

Yazara yansılar ard arda gelmeye başlayınca periyodun Fransa Cumhurbaşkanı Da Gaulle; “Satre Fransa’nın ta kendisidir” diyerek ünlü muharrire sahip çıktı.

Hayatı boyunca tüm resmi mükafatları almayı reddeden Fransız müellif Jean-Paul Sartre, 1964’te Nobel Edebiyat Ödülü’nü de geri çevirdi.

Ödülü geri çeviren Sartre, hem Fransa hem de Dünya Edebiyatı için kıymetli bir isimdir. O denli ki, kendisine Fransa’nın en büyük devlet nişanı olan “Legion d’honneur” veriliyor lakin müellifimiz mükafatları almamaya yeminlidir.

“Satre Fransa’nın ta kendisidir”

Bildiriler dağıtarak insanları bilinçlendirmeye çalışır. Ünlü filozofun etkileyici muhalefeti halk tarafından reaksiyonla karşılanır ve müellifi devlet lideri De Gaulle’ye şikâyet eder.

De Guella şu tarihi yanıtı vererek muharrire sahip çıkar:

“Sartre’a dokundurmam! Zira Sartre, Fransa’nın ta kendisidir.”

Yıl 1964, edebiyat dünyası Nobel’i kimin alacağını tartışmaktaydı. Nobel komitesi sonuncu kararını açıklar. Heyet üyeleri, fikirleri ve ortaya koyduğu pahalı yapıtlarla o yıl Nobel Edebiyat Ödülü’ne Jean-Paul Sartre’yi paha gördüğünü kamuoyuna sunar.

Yazar, Nobel’i neden reddettiğine yaptığı açıklamayla yanıt verir.

“Kişinin fikrine danışılmadan veriliyor”

“Nobel Ödülü’nün, mükafatı alacak kişinin fikrine danışılmadan verildiğinden haberim yoktu o vakit ve bunun gerçekleşmesini engelleyecek vaktimin olduğuna inanıyordum. Fakat artık anlıyorum ki İsveç Akademisi bir karar verdiğinde sonradan bu kararı bozamıyor.

Ödülü reddetme sebeplerim, Akademi’ye yazdığım mektupta da açıkladığım üzere, ne İsveç Akademisi ile ne de Nobel Ödülü’nün kendisi ile ilgili değil.

Mektupta, iki çeşit sebep zikrettim:

Kişisel ve objektif.

Kişisel sebepler şunlar:

Reddim fevri bir hareket değil, çünkü resmi mükafatları daima reddetmişimdir. 1945’te, savaştan sonra, bana Onur Nişanı takdim edildiğinde, devlete yakınlık duyduğum halde nişanı reddettim.

Benzer biçimde, birkaç arkadaşım teklif ettiği halde, Collège de France’a girmek için de uğraşmamıştım. İmzamı Jean-Paul Sartre olarak atmam, imzamı Jean-Paul Sartre, Nobel Mükafatı sahibi olarak atmam ile tıpkı şey değil.”

Ancak Sartre, BBC’nin ideoloji belgeseli Human, All Too Human’da yer verilen diğer bir açıklamasında politik açıdan daha yanlışsız münasebetler sunuyor.

“Geçmiş yanılgılarım..”

“Politika ile aramda bağ olduğu için, burjuva kurumu benim “geçmiş hatalarımın” üstünü örtmek istedi. Artık bir kabul var! İşte bunun için bana Nobel Ödülü’nü verdiler. Benden özür dilediler ve hak ettiğimi söylediler. Bu çok çirkindi!”

https://www.ensonhaber.com/kitap/de-gaullenin-satre-fransanin-ta-kendisidir-sozunun-perde-arkasi